Oriental Renaissance: Innovative,
educational, natural and social sciences
VOLUME 1 | ISSUE 3
ISSN 2181-1784
Scientific Journal Impact Factor SJIF 2021: 5.423
436
w
www.oriens.uz
April
2021
qiymatlarida elektr mashinalar va transformatorlarning tannarxi ortadi. SHuningdek,
elektr lampochkalar yorug„ligining lippillashi ko„zga sezilarli bo„lib qoladi.
CHastotani 50 Gs dan birmuncha orttirish elektr mashinalarda energiyaning isrofini
ortishiga sabab bo„lib, hosil bo„ladigan o„zinduksiya EYUK va elektr sig„imi
hodisalari o„zgaruvchan tok qurilmalarining ishiga salbiy ta‟sir qiladi.
Faza-biror t vaqtda stator chulg„amlari o„ramlarining rotorning magnit kuch
chig„iqlariga nisbatan holatidir. SHuning uchun ana shu
0
t
paytda chulg„amlarda
induksiyalangan EYUK ning qiymatini bilish ahamiyatga ega.
2-rasmdagi
grafikda
boshlang„ich faza φ ning
qiymati
sinusoidaning
koordinata boshidagi holati
bilan aniqlanadi. Sinusoidal
o„zgaruvchan
funksiyaning
nol
qiymatlardan
o„tish
nuqtasi davrning boshlanish
lahzasi hisoblanadi. Musbat
boshlang„ich faza koordinata
boshidan
chap
tomonga,
manfiysi
o„ng
tomonga
qo„yiladi [3].
XULOSA
Yuqoridagilardan (o„zgaruvchan tokni hosil qilish jarayoni bo„yicha generator
yakori uning qutblaridan o„tayotgan holati) shunday xulosaga kelish mumkinki
o„zgaruvchan tok (bir fazali) ham ikkita o„tkazgich sim orqali elektr energiyasi
uzatilsada uning bir tomoni manfiy (-) ikkinchi tomoni musbat (+) deyilmaydi.
Elektr toki rangsiz, ta‟msiz, hidsiz va “qo„l bilan” ushlab bo„lmaydigan
bo„lganligi uchun ham u bilan ishlaganda biroz qo„rqish bilan yondoshiladi. Aslida
elektrga oid qonuniyatlarni yaxshi o„zlashtirsak, bunday qo„rqishlarga o„rin
qolmaydi.
FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR: (REFERENCES)
1. Xabibullaev P.Q. va boshqalar. Fizika 8-sinf. Umumiy o„rta ta‟lim maktablari
uchun darslik. -T.: “O„qituvchi” nashriyot-matbaa ijodiy uyi, 2019. 173 b.
2. Raximov N., Rasulov R. Nanofizika va nanoelektronika asoslari. Namangan,
2012. 104 b.
3. Raximov A. Elektrotexnika va elektronika asoslari. –T.: O„qituvchi, 1988. 255 b.
2- расм. Ўзгарувчан токнинг бошланғич фазаси ва
фаза силжиши.