Ta’lim vazirligi o‘rta maxsus, kasb-hunar ta’limi markazi metrol-www.hozir.org
iboralarni ishlatish ham leksik, ham texnikaviy jihatdan o ‘rinli bo‘ladi. O‘lcham bilan qiymat tushunchalarini bir-biri bilan adash- tirmaslik kerak. Masalan, 100 g, 105 mg, 10— 4 t — bir o ‘lchamning 3 xil ko‘rinishda ifodalanishi bo‘lib, odatda, «massa o ‘lchamining qiymati» demasdan, «massasi (...) kg» deb gapiramiz. Demak, kattalikning qiymati deganda uning o ‘lchamining muayyan sonli birliklarda ifodalanishini tushunishimiz lozim . Kattalikning o ‘lchami — ayrim olingan moddiy obyekt, tizim, hodisa yoki jarayonga tegishli b o ‘lgan kattalikning miqdori. Kattalikning qiymati — qabul qilingan birliklarning m a ’lum bir soni bilan kattalikning miqdor tavsifini aniqlash. Qiymatning sonlar bilan ifodalangan tarkibiy qismi kattalik ning sonli qiymati deyiladi. Sonli qiymat kattalikning o ‘lchami noldan qancha birlikka farqlanishi yoki o ‘lchash birligi sifatida olingan o‘lchamdan qancha birlik katta (kichik) ekanligini bildiradi yoki boshqacha aytganda, Q kattalikning qiymati uni o ‘lchash birligining o ‘lchami [ Q] va sonli qiymati q bilan ifodalanadi, degan ma’noni anglashimiz lo zim: Q = q[Q]. (2.7) Endi yana kattalikning birligiga qaytamiz. Ikki xil metall quvur berilgan bo‘lib, birining diametri 1 m, ikkinchisiniki 0,5 m. Ularni diametrlari bo‘yicha solishtirish uchun muayyan bir asos sifatida olingan birlik qiymat bilan solishtirishimiz lozim bo‘ladi. 35
Kattalikning birligi deganda, ta ’rif bo ‘yicha sonli qiymati 1 ga teng qilib olingan kattalik tushuniladi.
