O’rta Osiyolik allomalarning tabiat va ekologiya haqidagi fikrlari
O’rta Osiyolik allomalarning tabiat va ekologiya haqidagi fikrlari
Reja:
1. Ekologiyaning qisqacha tarixi
2. O’rta Osiyolik allomalarning tabiat va ekologiya xaqidagi fikrlari
3. O’rta Osiyodagi ekologiya, geografiya maktabi
www.arxiv.uz
XVII- XVIII asrlardagi ekologik ma’lumotlar evolyucion ekologiya, ekosistemalar, AL Xorazmiy, Farobiy, Beruniy, Ibn Sino, Z.M. Bobur ekologiyaga doir ishlari
XVII- XVIII asrlardagi ekologik ma’lumotlar evolyucion ekologiya, ekosistemalar, AL Xorazmiy, Farobiy, Beruniy, Ibn Sino, Z.M. Bobur ekologiyaga doir ishlari
Tirik organizmlar xayotining tashki muxit bilan boglikligi kadimdan ma’lum Antik davrda yashagan faylasuflarning asarlarida xayvonlarning turli instenciplari, baliklar va kushlarning migraciyalari usimliklarning tashki kiyofasi tuprok va iklim sharoitlari bilan boglikligi xakidagi ma’lumotlar keltirilgan. Uygonish davridagi shularda usimlik va xayvonlarning tuzilishi yashash sharoitlari bilan boglik xolda urganiladi. XVII- XVIII asrlardagi ekologik ma’lumotlar tirik organizmlarning ayrim guruxlarini urganishga karatilgan edi. Sh. Byuffon (1707-1778)ning ishlarida xayvonlarning tuzilishiga tashki muxitning ta’siri masalasi kutarilgan Sh.B. Lomark (1774-1829) dastlabki evolyucion ta’limotni urtaga tashladi va usimlik xayvonlarning evolyucion uzgarishlarida eng muxim omil bulgan tashki muxit ta’siri deb xisobladi.
www.arxiv.uz
XIX asrdagi ekologik ma’lumotlar (A. Gumbol’t) usimliklar geografiyasida yangi ekologik yunalishni keltirib chikaradi.
XIX asrdagi ekologik ma’lumotlar (A. Gumbol’t) usimliklar geografiyasida yangi ekologik yunalishni keltirib chikaradi.
1859 yil Ch. Darvin “ Tabiiy tanlanishyuli bilan turlarning kelib chikish” asarida tabiatdagi yashash uchun kurash ya’ni tur bilan muxit urtasidagi xar kanday karama karshiliklarning kurinishlari tabiiy tanlanishga olib keladi va evolyuciyaning xarakatlantiruvchi kuchidir deb karaydi. XIX asrning ikkinchi yarmida ekologiya fani usimliklar xayvonlarning iklim omillariga moslashishnni urgandi. A.N. Beketov (1825-1902) usimliklar ichki va tashki tuzilishidagi xususiyatlarni ularning geografik usullarning ekologiya uchun axamiyati katta ekanligini kursatdi. Ana shunday ishlar xayvonlar xayoti misolida F.Middendorf tomonidan urganildi. 1877 yil nemis gidrobiologi K. Myobiuus uurgangan usimliklar jamoasi xakida F. Morozov, N. Sukachev batafsil fikr yuritib bu soxaga asos soldilar. Rus olimlari N. Sukachev, A. KellYer, V. Alexin, G. Ramenskiy, P. Shennikov va chet ellik olimlardan F.