O‘rta ta’lim va o‘rta maxsus ta’lim tizimida tarix o‘qitishda qo‘llaniladigan matnlarga - darslik matni, tarixiy hujjatlar, asarlar, ilmiy -ommabop va badiiy, tarixiy adabiyotlar va boshqalar kiradi. Bosma matnlar o‘quvchilar tarixiy bilimlarining asosiy manbai bo‘lgani kabi o‘qituvchining bilim manbaini, bayonining asosini tashkil etadi. Tabiiydirki, o‘qituvchi shu manbalardan turli va unumli foydalangan taqdirdagina, uning bayoni zamon talablariga, umuman o‘rta ta’lim va o‘rta maxsus ta’lim tizimidagi tarix ta’limining talablariga javob berishi, o‘qituvchi bayonining o‘quvchilarga tushunarli, mazmundor, maroqli va ilmiy jihatdan ishonarli, obrazli va ta’sirli bo‘lishi mumkin. Shuningdek matnlarlar ustida ishlash o‘quvchilar, bilimini kengaytiradi, tarixiy fakt va hodisalarning mohiyatini, ularning qonuniyatlarini chuqurroq tushunib olishlariga yordam beradi, milliy istiqlol tarbiyasi shakllanadi, tarixiy fikrlash hosil bo‘ladi, ular tarixiy voqealarga baho berishga o‘rganadilar. O‘rta ta’lim va o‘rta maxsus ta’lim tizimida o‘quvchilar har xil matnlar ustida ishlab mustaqil ish ko‘rish malakasini hosil qiladilar va tarixiy tadqiqot ishlarining dastlabki metodlari bilan amaliy ravishda tanishadilar. O‘qituvchi o‘quv dastur talabiga muvofiq tarix darsligi matnini mazmuniga darslik matnini asos qilib oladi. O‘qituvchi o‘zining bayonini boshqa matnlar asosida yanada aniqlashtiradi va boyitadi. Darslik matni o‘quvchilarning darsda va darsdan tashqari tarixni o‘rganish, o‘zlashtirish va uni esda saqlab qolishining, bilish faoliyatining, ijodiy izlanish ishlarini olib borishning muhim manbaidir. Matn va ulardagi savollar, topshiriqlar tarix kursining mazmunini ijodiy o‘zlashtirishga va olingan bilimlarni hayotda qo‘llashga o‘rgatadi. Darslik matni ustidagi ishlash o‘quv materialini o‘zlashtirish va uni esda saqlab qolish, o‘quv tekstini tahlil kilish va undan tarixiy voqea, hodisalarning muhim belgilarini topish, faktik materiallarni va tarixiy faktlarning muhim belgilarini bir-biriga takqoslash, aniqlashtirish va umumlashtirish kabi turli xil maqsadlarda olib boriladi. Shuningdek, matn ustida ishlashda xronologiyani tayyor tarixiy tushunchalar ta’rifini o‘zlashtirish va ularni mustaqil aniqlash, darslikda bayon qilingan voqea va hodisalarning rivojlanishini kuzatib borish, aniq tarixiy faktlar va statistik ma’lumotlar asosida ijtimoiy rivojlanish tendensiyalarini bilib olish, mahalliy, vaqtli, sabab-natijali va tarixiy aloqalarning qonuniyatlarini o‘zlashtirish va aniqlashtirish, lug‘at ishlarini mazmunli va suratli rejalar, jadvallar tuzish va boshqa shu kabi uncha murakkab bo‘lmagan yozuv va grafika ishlarini olib borish, matn ustida dasturlashgan ta’lim elementlarini amalga oshirish kabi vazifalar ham ko‘zda tutiladi.
Tarix darsligining asosiy tarkibiy qismlari. Asosiy qisim – bayon qiluvchi, tasvirlovchi, tushuntiruvchi, muamoni umumlashtruvchi:
Qo‘shimcha – hujjatlar, badiiy adabiyotlardan parchalar hamda biografik ma’lumotlar.
Izohlovchi - atamalar ta’rifi, illyustratsiyalar izohlar, va qavs ichida berilgan izohlar.