Основы пакета

4.29– rasm. 10 BASE-FL ga adapter va konsentratorlarni ulash. 
Shisha tolali transiver FOMAU deb nomlanadi (Fiber Optic MAU). U ham 
oddiy (MAU) transiverining hamma vazifalarini bajaradi, lekin undan tashqari 
uzatish uchun elektr signalini optik signalga o‗zgartiradi va teskarisiga 
o‗zgartirishni signalni qabul qilish jarayonida amalga oshiradi. FOMAU ham aloqa 
yo‗lini butunligini nazorat qiluvchi signal ishlab chiqaradi va nazorat qiladi 
(axborot uzatilish to‗xtagan vaqtlarda). 10BASE-T uskunasidagidek aloqa yo‗lini 
butunligini yorug‗lik tarqatuvchi diodlar ―Link‖ yordamida nazorat qilish (ko‗rish) 
mumkin. Transiverni adapterga ulash uchun 10BASE5 uskunasidagidek AUI 
standart kabeli ishlatiladi, lekin uning uzunligi 25 metrdan oshmasligi kerak. 
Ethernet 
adapteri 
Shisha tolali konsentrator 
TX RX TX RX TX RX 
FOMAU 
TX 
RX 
Shisha tolali kabellar 
15 ta kontakli 
AUI
razyomlar 
Transiverli kabel 

---

 
306
Transiver va konsentratorlarni ulash uchun ishlatiladigan shisha tolali 
kabellarning uzunligi hech qanday signallarni qayta hosil qilish qurilmasini 
ishlatmasdan 2 kmgacha yetkazishi mumkin. Shunday qilib mahalliy tarmoqqa 
turli binolarda joylashgan kompyuterlarni ham ulash imkoniyati paydo bo‗ladi. 
Dastlabki vaqtlarda shisha tolali aloqa repiterlar o‗rtasidagi aloqani hosil 
qilishga ishlatilgan. Shuning uchun birinchi standart FOIRL (Fiber Optic Inter-
Repeater Link) 1980-yillarning boshida ishlab chiqilgan bo‗lib, u 1000 metr 
masofadagi ikki repiter oralig‗idagi aloqani amalga oshirish uchun mo‗ljallangan. 
Shundan so‗ng shisha tolali transiver ishlab chiqildi, uning yordamida repiterga 
alohida kompyuterlarni ulash amalga oshiriladi va 10BASE-F standarti ham qabul 
qilindi, u o‗z tarkibiga uch turdagi segmentni qabul qilgan:

10BASE-FL uskunasi FOIRL eski standart o‗rnini egalladi. U hozirgi 
vaqtda eng ko‗p tarqalgandir. U ikkita kompyuter o‗rtasidagi aloqani amalga 
oshiradi, shuningdek ikki repiterlar o‗rtasidagi aloqani yoki kompyuter va repiter 
o‗rtasidagi aloqani amalga oshiradi. Maksimal masofa 2000 metrgacha; 

10BASE-FV tarmoq bo‗lagi repiterli taqsimlangan asos tizim hosil 
qilish maqsadida bir necha repiterlar o‗rtasida axborotni sinxron almashish uchun 
foydalaniladi, maksimal uzunligi 2000 metr, bu uskuna keng miqyosda tarqala 
olmadi; 

10BASE-FR tarmoq bo‗lagi - 33 tagacha kompyuterni repiter 
ishlatmasdan ―passiv yulduz‖ topologiyasiga birlashtirish uchun mo‗ljallangan 
(buning 
uchun 
maxsus 
optik 
taqsimlagichlar 
(razvetvitel) 
ishlatiladi). 
Kompyuterdan taqsimlagichgacha bo‗lgan eng uzun masofa 500 m. Ruxsat etilgan 
uzunlikni bunchalik kamayish sababi, signalni taqsimlagichda kuchli so‗nishidir. 
Bu tarmoq bo‗lagining turi ham keng tarqala olmadi. 
10BASE-FL standart shisha tolali kabel ikkala uchida shisha tola uchun 
mo‗ljallangan abonentli ST – razyomi bo‗lishi kerak (4.30-rasmda ko‗rsatilgan 
BFOS/2.5 standartli). Bu razyomni transiver yoki konsentratorga ulash, 10BASE2 

---