O’tiladigan

Dars turi: Yangi bilimlar beruvchi va malakalarni shakllantiruvchi.
Dars usuli: Ananaviy
I.Darsni tashkil etish: a) salomlashish
b) davomatni aniqlash.
s) o’quvchilarni darsga jalb qilish
d) siyosiy daqiqa
Siyosiy daqiqada o’quvchilar bilan bugungi kun yangiliklari savol-javob orqali so’raladi.
II. O`tilgan mavzuni takrorlash (mustahkamlash).
A)Uyga topshiriq nazorati. O’tgan mavzuni so’rash.
O’tgan mavzu bo’yicha konspekt
B) O’tgan mavzuni takrorlash uchun o’quvchilar bilan og’zaki savol javob
o’tkaziladi.
III. Yangi mavzuni tushuntirish.
Reja: 1) Otish hodisasi va uning davrlari.
2) O‘qning boshlang‘ich tezligi va uning otish jarayoniga ta’siri.
3) Qurolning ortga silkinishi.
Otish hodisasi va uning davrlari.
Otish asoslarini nazariy jihatdan o‘rganish otish qoidalari, uning bosqich-usullarining amaliyotda qo‘llanilishiga ham bog‘liqdir. Otish qoidalarini bajarish, otish davridagi asosiy holatni, o‘q otishni idora qilishni va o‘q otishga tayyorgarlik ko‘rishni o‘z ichiga qamrab oladi. Otish davrida turli xildagi nishonlarga qisqa muddatda kam o‘q-dori sarflash bilangina har qanday ob-havo sharoitida ham topshirilgan vazifani samarali bajarishni ta’minlovchi omil sifatida foydalaniladi.


O‘q otilishining ro‘y berishi. Porox zarrachalarining tez alanga olishi natijasida va poroxli gazning bosimi harakatida stvol kanalidan o‘q (snaryad)ning uzatilishi otish deyiladi. Bu holat juda qisqa vaqt (0,001—0,006 s)da ro‘y beradi. Tepki bosilganda, patron pistoniga tez urilishi oqibatidagi uchqun chiqishi porox zarrachalarining alanga olishiga olib keladi. Bu holat kuchli katta miqdorda qizdirilish natijasida gazga aylanib, o‘ta kuchli bosim bilan har tomonlama harakatlanib, birdan kuchlanish miqdorini oshiradi. O‘q 250—500 kgs/sm² (o‘lchov miqdorida 1 kgs/sm² teng) 0,1 MPa bosim bilan joyidan siljib stvol kesimiga urilib, aylana harakatni davom ettiradi. Bu paytda porox stvol kanalida yonish holatini va gaz (o‘lchov va bosim) miqdorini yiriklashtiradi.
O‘q 4—6 sm harakatda yo‘nalib (2800 kgs/sm²), katta bosimli gaz o‘lchamiga yetadi. Yirik tezlanish natijasida o‘q otilib, yopiq maydonga chiqadi. Yangi gaz o‘lchovi bosimni yiriklashtirish bilan bosimni pasaytira boshlaydi. O‘qning stvol kanalida uchish holati 300—900 kgs/sm².ni tashkil etadi. Stvol kanalida esa o‘qning harakat tezligi kuchayadi. Lekin gaz darajasi past bo‘lsa-da, o‘z tazyiqini ko‘rsatishni davom ettiradi. Stvol kanalidagi o‘q harakatlanishi tezligini to‘xtovsiz oshirib, stvol kanali mo‘risiga o‘tadi. Stvol kanalidan keng yoyilib chiqqan gaz, o‘qning ortidagi alanga harakatlanishida zarb to‘lqinini vujudga keltirib, otish davrida tovush manbayini hosil qiladi. O‘q uchish inersiya ta’sirida havoda harakatlanishni davom ettiradi.