Oвid haydarov
Yüklə 1,27 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
Qonun ijodkorligi deputatlar ishining bosh yo‗nalishi hisoblanadi.
Birgina 1995-2004 yillarda Oliy Majlis 240 ta qonun, 778 ta qaror qabul qildi, amaldagi qonun hujjatlariga 1573 ta o‗zgartish va qo‗shimcha kiritdi, 130 tadan ziyod xalqaro shartnoma va bitimni ratifikatsiya qildi. Hukumat bu – davlat boshqaruvining oliy organi bo‗lib, Konstitutsiya va qonunlar asosida mamlakatning ichki va tashqi siyosatini amalga oshiradi. Hukumat shu bilan birga, jamoat tartibi va milliy xavfsizlikni ta‘minlaydi, shuningdek davlat boshqaruvining boshqa organlari hamda Qurolli kuchlarga umumiy rahbarlik qiladi. Turli mamlakatlarda hukumat turli nomlar bilan ataladi. O‗zbekiston Respublikasida hukumat ―Vazirlar Mahkamasi‖ deb nomlangan bo‗lib, ―O‗zbekiston Respublikaci Vazirlar Mahkamasi to‗g‗risida‖gi Qonunga binoan u O‗zbekiston Respublikasida iqtisodiyotning, ijtimoiy va 1 Ўзбекистон Республикасининг ―Халқ депутатлари вилоят, туман ва шаҳар Кенгашларига сайлов тўғрисида‖ги (ўзгартиришлар билан) Қонуни. //Ўзбекистон Республикасининг сайлов қонунлар тўплами. -Т.: ТДЮИ, 2004. -Б. 38. 2 Қаранг:Ўзбекистон Республикасининг Конституцияси. -Т.:Ўзбекистон, 200. -Б. 15. 59 ma‘naviy sohaning samarali faoliyatiga rahbarlikni, O‗zbekiston Respublikasi qonunlari, O‗zbekiston Respublikasi Oliy Majlisining qarorlari, O‗zbekiston Respublikasi Prezidentining farmonlari, qarorlari va farmoyishlari ijrosini ta‘minlovchi ijro etuvchi hokimiyat organidir. 1 2003 yil 29 - avgustda O‗zbekiston Respublikasining ―O‗zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi to‗g‗risida‖gi yangi tahrirdagi qonuni qabul qilindi. Konstitutsiyaning 98-moddasi hamda yangi tahrirdagi qonunning 15- moddasiga ko‗ra, Bosh vazir Vazirlar Mahkamasi faoliyatini tashkil etadi va unga rahbarlik qiladi, uning samarari ishlashi uchun shaxsan javobgar bo‗ladi, Vazirlar Mahkamasining majlislariga raislik qiladi, uning qarorlarini imzolaydi, boshqacha qilib aytganda Vazirlar Mahkamasi Raisi funksiyalarining barchasini amalga oshiradi. O‗zbekiston Respublikasi Hukumati tomonidan respublikada ijro etuvchi hokimiyatning amalga oshirilishi to‗g‗risidagi konstitutsiyaviy qoida hukumat maqomi, uning alohida huquqlarini, tarkibini, qonun chiqaruvchi organlar, ijro etuvchi hokimiyat organlari bilan o‗zaro munosabatlari tarkibini belgilashda muhim ahamiyat kasb etadi. Hukumat Prezident, Oliy Majlis va sudlar bilan bir qatorda hokimiyatni, qonun chiqaruvchi, ijro etuvchi va sud hokimiyatiga bo‗lish asosida davlat hokimiyatini amalga oshiradi. Vazirlar Mahkamasi davlat boshqaruvi organlari tizimiga va o‗zi tashkil etadigan xo‗jalik boshqaruvi tuzilmalariga boshchilik qiladi, ularning hamjihatlik bilan ishlashini ta‘minlaydi. Vazirlar Mahkamasi o‗z faoliyatida kollegiallik, demokratiya va qonuniylik, O‗zbekiston Respublikasida yashovchi barcha millat va elatlarning manfaatini hisobga olish prinsipiga asoslanadi. Respublikada yashovchi barcha millatlar manfaatlarini hisobga olish uchun o‗z faoliyatini oshkoralik, insonparvarlik va qonuniylik asosida olib boradi. Vazirlar Mahkamasi qonun bilan belgilab qo‗yilgan o‗z tarkibiga ega. Unga ko‗ra, Vazirlar mahkamasi tarkibiga Bosh vazir, uning birinchi o‗rinbosari va o‗rinbosarlari, O‗zbekiston Respublikasi vazirlari, davlat qo‗mitalarining raislari, davlat va xo‗jalik boshqaruvi boshqa organlarining rahbarlari kiradilar. Sud hokimiyati hokimiyatning uchinchi tarmog‗i bo‗lib, uning asosiy vazifasi odil sudlovni ta‘minlash va amalga oshirishdir. O‗zbekiston Respublikasida sud hokimiyatiga rahbarlikni O‗zbekiston Respublikasi 1 Ўзбекистон Республикаси Олий Кенгашининг Ахборотномаси. 1993 йил 5 сон. 202 модда. (янги тахрирда «Халқ сЎзи» газетаси 2003 йил 29 август) 60 Oliy sudi amalga oshiradi. Respublikamizda sud tarmog‗i quyidagilardan tashkil topgan: jinoyat ishlari bo‗yicha sud, fuqarolik ishlari bo‗yicha sud, iqtisodiy sud va ma‘muriy sudlar. Respublikada sud organlarining faoliyati ―Sudlar to‗g‗risida‖gi Qonun asosida amalga oshiriladi. Sudlar tomonidan davlat organlari huquqiy hujjatlarining Konstitusiyaga va qonunlarga mosligini nazorat qilinishi – sud organlarining vakolatlaridan biri bo‗lib hisoblanadi. Qonun chiqaruvchi va ijro etuvchi hokimiyatlar tomonidan chiqarilgan normativ– huquqiy hujjatlarning konstitusiyaviyligini nazorat qilish O‗zbekiston Respublikasining Konstitusiyaviy sudiga yuklatilgan. O‗zbekiston Respublikasi Konstitusiyasining 109 – moddasiga muvofiq O‗zbekiston Respublikasi Konstitusiyaviy sudi qonunlarning va O‗zbekiston Respublikasi Prezidenti farmonlarining, hukumat qarorlarining, davlat hokimiyati mahalliy organlari qarorlarining O‗zbekiston Respublikasi Konstitusiyasiga mosligini aniqlaydi. Konstitusiyaning ushbu moddasida ko‗rsatilgan normativ – huquqiy hujjatlarning Konstitusiyaga yoki qonunlarga mosligini umumiy yurisdiksiya yoki xo‗jalik sudlari nazorat qilishga haqli emaslar. Ularning Konstitusiyaga mosligini aniqlash Konstitusiyaviy sudning mutlaq vakolatiga kiradi. O‗zbekiston Respublikasi Fuqarolik kodeksining 12 – moddasi «Davlat organining yoki fuqarolarning o‗zini – o‗zi boshqarish organining hujjatini haqiqiy emas deb topish», deb nomlangan bo‗lib, uning birinchi qismiga muvofiq «Davlat organlarining yoki fuqarolarning o‗zini – o‗zi boshqarish organining qonun hujjatlariga muvofiq bo‗lmagan hamda fuqarolarning yoki yuridik shaxslarning fuqarolik hujjatlarini va qonun bilan qo‗riqlanadigan manfaatlarini bo‗zadigan hujjati sud tomonidan haqiqiy emas, deb topilishi mumkin». Sud huquqiy hujjatni haqiqiy emas, deb qaror chiqargan taqdirda, bu qaror hamma davlat organlari va boshqalar uchun ham majburiydir. Chunki Konstitusiyaning 114 – moddasida «Sud hokimiyati chiqargan hujjatlar barcha davlat organlari, jamoat birlashmalari, korxonalar, muassasalar, tashkilotlar, mansabdor shaxslar va fuqarolar uchun majburiydir», deb mustahkamlab quyilgan. Sud qaroriga ko‗ra haqiqiy emas deb e‘lon qilingan huquqiy hujjat– yuridik kuchga ega emas. Agarda biron–bir hujjatnining qonuniyligi to‗g‗risida sud qarori mavjud bo‗lsa, o‗sha hujjat yuzasidan fuqarolar yoki tashkilotlar sudga yana shikoyat qilishlari mumkin emas. 61 3.Qonunning ustuvorligi har qanday davlat va jamiyat hayotining muqaddas tamoyillaridan biridir. Qonunga og„ishmay itoat etilgan jamiyatdagina demokratiya qaror topadi va yanada mustahkamlanadi. Qolaversa, barcha demokratik institutlar, inson huquqi va erkinliklari qonun vositasi bilan joriy etiladi. Qonunda xalqning irodasi, xohish va istaklari, manfaat va intilishlari o‗zining ifodasini topadi. Qonunga Yüklə 1,27 Mb. Dostları ilə paylaş:
|