Oвid haydarov

Jamoat birlashmalari - davlatdan mustaqil bo„lgan, alohida faoliyat 
yuritadigan,  ayni  vaqtda,  davlat  institutlariga  ta‟sir  o„tkaza  oladigan, 
davlatning  ijtimoiy  hayotga,  shuningdek,  fuqarolarning  shaxsiy  hayotiga 
asossiz aralashuvidan muhofaza qilishga yo„naltirilgan tashkilotlardir.  
Jamoat 
birlashmalarining 
davlatga 
nisbatan 
mustaqilligi 
quyidagilardan ko‗rinadi:  
birinchidan,  ular  o‗z  ichki  va  tarkibiy  tuzilishi  hamda  faoliyatining 
yo‗nalishlarini mustaqil belgilaydilar;  
ikkinchidan, o‗z irodalarini o‗zlari ifoda etadilar va bu normativ iroda 
tashkilot a‘zolariga majburiy bo‗ladi;  
uchinchidan,  mazkur  ijtimoiy  tuzilmalar  o‗z  ustav  (nizom)lari 
vositasida  tashkilot  a‘zolarining  huquq  va  burchlarini  mustaqil 
belgilaydilar;  
to„rtinchidan, o‗z mulk va mablag‗lariga ega bo‗lib, ularni o‗z ixtiyori 
va ehtiyojiga qarab tasarruf etadilar.  

---

105 
 
Fuqarolarning  jamoat  birlashmalariga,  siyosiy  partiyalarga  uyushish 
borasidagi  konstitutsiyaviy  huquqi  ijtimoiy  institutlarning,  shu  jumladan, 
kasaba uyushmalarining tashkil topishi  va faoliyat yuritishi uchun yuridik 
asos  bo‗lib  xizmat  qiladi.  O‗zbekiston  fuqarolari  kasaba  uyushmalariga, 
siyosiy  partiyalarga,  boshqa  jamoat  birlashmalariga  uyushish,  ommaviy 
harakatlarda  ishtirok  etish  huquqiga  egadirlar.  Jamoat  birlashmalari  xalq 
ijodkorligi  va  tashabbusining  natijasi  bo‗lib,  uning  ijtimoiy-siyosiy 
hayotda faol hamda samarali ishtirok etishining ishonchli vositasidir. Ular 
demokratiyaning  tarkibiy  qismi  va  fuqarolik  jamiyati  hayotining  shakli 
sifatida namoyon bo‗ladilar. Konstitutsiya jamoat birlashmalarining tashkil 
etilishi va faoliyat yuritishi erkinligini kafolatlaydi.  
Siyosiy  partiyalar,  ommaviy  harakatlar,  kasaba  uyushmalari,  xotin-
qizlar,  yoshlar  va  bolalar  tashkilotlari,  faxriylar  va  nogironlar 
tashkilotlari,  ilmiy-texnikaviy,  madaniy-ma‟rifiy,  fizkultura-sport  va 
boshqa  ko„ngilli  jamiyatlar,  ijodiy  uyushmalar,  yurtdoshlar  uyushmalari, 
fondlar,  assotsiatsiyalar  va  fuqarolarning  boshqa  birlashmalari  jamoat