Oxirgi variant davrlarga bo`lingan

Arab xaiifaligining paydo bo'Iishi va uning bosqinchilik yurishlari. Milodiy VII Arabistonda
markazlashgan siyosiy davlat karor topdi. Bu davlatni markazlashtirishda islom dini xam muxim axamiyat
kasb etadi. Arablar siyosiy kavmidan bulib, turli dinlarga siginardi. Ana shunday sharoitda yakkaxudolik
dinini targib etish uchun tarix saxnasiga Muxammad keldi. Dastlab, uning omadi kelmaydi.Keyin vaziyat
tufayli 622 yil 16 iyulda Makkadan Madinaga xijrot kiladi.Ana shundan sung musulmon sharkida xijriy yil
xisobi boshlanadi.SHunday kilib, 630 yil Arab xalifaligi tashkil topdi.Muxammad (s.av) keldi .Dastlab,

uning omadi kelmaydn. Kiska vaziyat tufayli 622 yil 16 iyulda Makkadan Madinaga xijrot kiladi.Ana shundan sung musulmon sharkida xijriy yil xisobi boshlanadi.SHunday kilib, 630 yil Arab xalifaligi tashkil topdi .Muxa mpmad (s.av) 632 yilda vafot etgach, turt xalifalar davrida islom dini butun Arabistonda tarkatildi.Bu turt xalifalar Abu Bakr, Umar, Usmon AH davrlarida yagona markazlashgan arab davlati tashkil topdi.661 yilda taxtga Ummaviylar sulolasining kelishi xalifalikning istilochilik yurishlarini boshlab beradi.Arablar nafakat evropaga, balki shark xalklari ustiga gorish boshlaydi.Ular Amudaryonnng yukori tarafnini «Movarounnaxn> deb atashardi.Bu suzning manosi, «daryoning narigi taklifi» degan manoni anglatgan.Arablarning ilk bor Movarounnaxrga yurishi 667 у CHigosniyonda boshladi.Keng boskinchilik yurishlari xalifa Maviya 1 davrida boshlaib, uning buyrugi bilan Ubaydullox ibn Ziyod Amudaryodan kechib utib, bostirib kiradi.Arablarning dastlabki yurishlari maxalliy xalkning xarbiy saloxiyatini sinab kurish boylik ottirish bulgan. 704 Xuroson noibi etib Kutayba ibn Muslim tayinlandi.Unga Movarounnaxr dan to Xitoygacha bulgan xududlami buysundirish vazifasi yuklandi.Ana shu maksadda 707 yil Amudaryodan utib, Buxoro voxasiga bostirib kiradi.711 yil Xorazm i stilo etiladi.Sugd bosib olinadi.Kutaybaning yurishi 715 yil, Fargonagacha davom etdi.U yangi xalifata karshi chikgach Fargonada uz askarlari tomonidan katl etil adi. SHunday kilib, Vlll-asrning 20-yillariga kelib Movarounnaxrda arab xalifaligining siyosati umatildi. Islora dini keng targib kilindi.Islom diniga ultanlar jon soligi juz'yadan ozod eti 1 adi- SH u sabab maxalliy xalkning past tabaka vakillari kuprok islom dinini kabul kildi. Arablar islom bayrogi, ostida siyosat yuritar ekan, bu siyosat kammokkullik bilan amalga oshirildi.SHu sababdan arablar zulmiga karshi ozodlik xarakatlari tulkini vujudga keldi. Arablarning bosib olishi yangicha madaniyatni yaratdi. Arab tilining nufuzini ortib borishi, tufayli Urta Osiyo xatklarining madaniy xayotida arab tili kata axdmiyatni kasbetdi.Keyingi davrlaruchun arab tili va madannyati ulkan sivilizatsiyaning yaratishga imkon berdi.Abu Nasr ForobiY.Ibn Sino kabi olimlar aynan arabtilida ijod ettan. Xalifalikning njobiy tomonlari ana pgunda edi.

81.