O‘zbek shevalarining o‘rganilish tarixi va metodlari


Bugungi kungacha o‘zbek xalq shevalari ikki xil nuqtayi nazardan tasnif qilinganligi e’tirofga sazavor



Yüklə 0,57 Mb.
səhifə2/3
tarix10.01.2023
ölçüsü0,57 Mb.
#78887
1   2   3
2 O‘ZBEK SHEVALARINING O‘RGANILISH TARIXI VA METODLARI

Bugungi kungacha o‘zbek xalq shevalari ikki xil nuqtayi nazardan tasnif qilinganligi e’tirofga sazavor:

Ma’lum bir voha yoki viloyat shevasining tasnifi

  • Bilamizki, ma‘lum bir voha yoki viloyat shevalarini tasnif qilish oldingi davrlarda, ya’ni XX asrning 50-90-yillarida amalga oshirilgan ilmiy tadqiqotlarda uchraydi. Masalan, F.Abdullayev, A.Shermatov, B.Jo‘rayev, A.Aliyev, Saidmuso Rahimov o‘zbek shevalarini guruhlab o‘rganishgan. F.Abdullayev Xorazm viloyati shevalarini qipchoq va o‘g‘uz lahjalariga bo‘lib o‘rgangan. A.Shermatov, B.Jo‘rayev Qashqadaryo viloyati o‘zbek shevalarini: 1) Yuqori Qashqadaryo shevalari; 2) Quyi Qashqadaryo shevalari nomlari bilan guruhlarga ajratib o‘rganishgan. A.Aliyev Na-mangan viloyati shevalarini guruhlab, ilmiy hamda amaliy asoslarda tadqiq etgan.
  • Bu sohaga oid ba’zi bir ilmiy manbalarda oraliq shevalar haqida fikr yuritilgan. O‘zbek tilining oraliq shevalarini Qashqadaryo shevalari misolida T.Qudratov tadqiq etgan. Saidmuso Rahimov esa Surxondaryo viloyatidagi o‘zbek shevalarini ikkita guruhga bo‘lib o‘rgangan:
  • 1.J-lovchi shevalar (qipchoq lahjasiga xos shevalar).
  • 2.Y-lovchi shevalar (qorluq lahjasiga xos shevalar). Ularda V.V.Reshetov tomonidan talqin etilgan qipchoq va qorluq lahjalariga oid xususiyatlar uchraydi.
  • B.To‘ychiboyev va B.Hasanovlar qipchoq lahjasini sharqiy, g‘arbiy va Farg‘ona guruh qipchoq shevalari deb uchga bo‘lishgan.

GLOSSARIY

  • Hududiy tamoyil –
  • Etnik tamoyil –
  • Etnogenetik tamoyil –
  • Lisoniy tamoyil –
  • Lisoniy-hududiy (lingvoareal) tamoyil –
  •  

  • Yüklə 0,57 Mb.

    Dostları ilə paylaş:
1   2   3




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin