O‘zbekisòon respublikasi oliy va o‘RÒa maxsus òA’lim vazirligi o‘RÒa maxsus, kasb-hunar òA’limi markazi

Elaksimon tarelkali absorber. 23- rasmda bu turdagi jihoz
tasvirlangan.
Bu kolonna gorizontal tarelka quyilishi va ostonalardan tarkib
topgan bo‘ladi.
Odatda, bu turdagi tarelka yuzasi 1¼5 mm li teshiklardan
iborat bo‘lib, tarelkadan tushayotgan ko‘ðikni parchalash uchun
ostona tarelkadagi suyuqlik sathini bir xil balandlikda ushlab turish
uchun esa ostona (3) xizmat qiladi. Suyuq faza tepadagi tarelkaga
uzatiladi va quyilish moslamasi
(2) dan o‘tib, qurilmaning
pastki qismidan chiqib ketadi.
Gaz faza har doim qurilmaning
pastki qismiga kiritiladi va tarel-
kalardan pufakcha shaklida
o‘tib, yuqori qismidagi shch-
tuserdan chiqadi.
Qalpoqcha tarelkali absor-
ber. Bu turdagi qurilma kapsula
qalpoqcha va segment quyilish
moslamasidan tarkib topgan
(24- rasm). Òarelka ko‘plab disk-
lardan iborat bo‘lib, tayanch
halqaga qistirma yordamida bolt-
lar bilan mahkamlanadi.
23- rasm. Elaksimon tarelkali
kolonna:
1 – tarelka; 2 – quyilish
moslamasi; 3, 4 – ostonalar.

---

---

73
Suyuq faza yuqorida joylashgan tarelkadagi ostona (3) dan

o‘tib, quyida o‘rnatilgan tarelkaga tushadi. Òarelka yuzasidan
suyuqlikni bir me’yorda taqsimlash uchun ostona (8) xizmat
qiladi. Suyuqlikni tarelka yuzasida bir xil balandlikda ushlab turish
uchun rostlovchi ostona (3) dan foydalaniladi. Gaz tarelkalarga
patrubka (6) orqali kirib, bir necha oqimchalar holida
qalpoqchalar teshigidan chiqa boshlaydi.
Qalpoqchadagi havo teshiklari tishli bo‘lib, to‘g‘ri uchburchak
shaklida yasaladi. Suyuqlik qatlami orqali o‘tayotgan gaz yoki bug‘
oqimi alohida-alohida pufakchalarga bo‘linib ketadi. Òarelkalardan
suyuqlik quyilish patrubkasi (4) orqali to‘kiladi. Bu turdagi
tarelkalarda gaz ko‘ðiklari va pufakchalarning hosil bo‘lish
intensivligi bug‘ (yoki gaz) tezligi va tarelkadagi suyuqlik qatlami
balandligiga bog‘liq.
Òarelkada katta massa almashinish yuzasini barpo qilish uchun
o‘rnatiladigan qalpoqchalar soni ko‘paytiriladi. 25- rasmda
kapsulali qalpoqchaning bo‘ylama qirqimi keltirilgan. Òarelka va
qalpoqchaning pastki qismi orasidagi masofa vtulka (4) va gayka
(2) yordamida amalga oshiriladi. Bu turdagi tarelkalar sanoatda
keng ko‘lamda ishlatiladi. Elaksimon tarelkali absorberlarga
qaraganda qopqoqchali qurilmalar gaz aralashmalari iflos bo‘lganda
24- rasm. Qalpoqchali
tarelka:
1 – tarelka;
2 – qistirma;
3 – rostlovchi quyilish
ostonasi;
4 – quyilish patrubkasi;
5 – bolt;
6 – rostlovchi bolt;
7 – halqa;
8 – quyilish ostonasi;
9 – qalpoqcha.

---

---

74
ham uzoq muddatda barqaror ishlay oladi.

Bundan tashqari gaz yoki suyuq fazalar
bo‘yicha yuklama katta miqdorda o‘zgarsa ham,
qalpoqchali tarelka bir tekisda yaxshi ishlaydi.
Ushbu tarelka kamchiliklari: konstruksiyasi
murakkab, qimmat va gidravlik qarshiligi
yuqori. Undan tashqari gaz faza sarfi kam
bo‘lganda, qurilma samaradorligi keskin
ravishda kamayib ketadi.