Oʻzbekiston davlat jismoniy tarbiya va sport

O'zbekiston yaqinidagi ko'rgazmalar
2021 yil 23-27 mart kunlari "Sport, turizm, sevimli mashg'ulotlari va ko'ngilochar" 2021 yil 23-27 mart kunlari o'tkaziladi. 16-Xalqaro Go'zallik sanoatining O'zbekiston Respublikasida.
2007 yilda Toshkentda (2 va 3-chi) xalqaro sport sanoati bo'lib o'tdi. Ko'rgazmaning maqsadi O'zbekiston bozorini - mahalliy va xorijiy ishlab chiqaruvchilarning sport va tashqi faoliyatini sifatli mahsulotlar bo'yicha rag'batlantirish edi.
Tematik bo'limlar:
- qurilish - stadionlar, tennis sudlari, sport zallari uchun qoplamalar;
- sport inshootlarini yoritish, elektron sentablon;
- sport tayyor tuzilmalar va tribunalar;
- sport zallari va inventarizatsiya qilish uskunalari;
- gimnastika, boks, kurash uchun chig'anoqlar;
- sportchilar uchun ixtisoslashtirilgan sport anjomlari;
- ushbu sport turlari, kiyim-kechak va poyabzal uchun asbob-uskunalar va jihozlar - bu sport, kiyim va poyafzallar uchun uskunalar va jihozlar;
- faol dam olish va hordiq - turizm, alpi-pastki, ov qilish, baliq ovlash uchun uskunalar va jihozlar.
O'tgan materialni mustahkamlash uchun savollar:
1) Reklama sport tashkilotining byudjetini Rasmlantirishga ta'sir etadimi?
2) Sport reklama vositasi bo'lishi mumkinmi?
3) Sport tashkilotlari qanday reklama turlaridan foydalanadilar?
4) Reklama tarqatishning asosiy turlari qanday?
5) Toshkentda 2 va 3 Xalqaro sport sanoati ko'rgazmalari qaysi yilda bo'lib o'tdi?

16-mavzu: Brendingda perspektiv yondashuvlar va innovatsiyalar


Reja

1. 
   Brend” tushunchasi ta'riflari. xussusiyatlari va turlari.
   

2. Brendingni turlari, ob’ektlari, metodlari va o‘ziga xos xususiyatlari.
3. Brendingga metodologik yondashuv - korxonaning raqobatli ustunligini rivojlantirishning yangi bosqichi sifatida.

Adabiyotlarda “brend” tushunchasining umumiy ta'rifi keltirilmagan, shuning uchun mavjud bơlganlarning ayrimlarini keltirib ơtamiz.

Brend – raqobatchilardan farqlanish maqsadida aniq sotuvchi yoki sotuvchilar guruhining tovarlari va xizmatlarini belgilash uchun qơllanadigan sơz, ifoda, belgi, simvol, dizaynerlik ishi yoki ularning kombinatsiyasidir ( bu ta'rif Amerika Marketing Assosiatsiyasi (American Marketing Assosiations) tomonidan ishlab chiqilgan).
Brend – aniq bir ishlab chiqaruvchining tovarlari yoki xizmatlarini identifikatsiya qilish, shuningdek, uni raqobatchilar mahsulotidan differensiya qilish uchun mơljallangan nom, termin, simvol yoki rasm yoki shu elementlarning kombinatsiyasidir (Karl Bondorff, Lindbi biznes kolledji professori, “Modeli i instrumenti marketinga» asaridan olingan fikr).
Brend - aniq tovar yoki kompaniyani identifikatsiya qilish uchun qơllanadigan noyob ism, simvol, dizayn yoki obrazdir.
Brend – mahsulot xususiyatlari: uning nomi, qadoği, narxi, tarixi, obrơ- e'tibori, reklama qilish usulining yiğindisidir. Brend - bu xaridorda tovardan foydalangandan keyin qoladigan taassurotlarning kompleksidir (David Ogilvi).
Brend quyidagilarda yordam beradi:
1. Tovarni identifikatsiya qilish, ya'ni tovar islatilishi bilanoq tanilishi kerak.
2. Raqobatchilar mahsulotlaridan ajralish, ya'ni mahsulotni umumiy massadan ajratish.
3. Iste'mochilarda yoqimli obrazni hosil qilish, ya'ni brend ularda ishonch uyğotishi zarur.
4. Tovar bilan boğlangan turli emotsiyalarni jamlash.
5. Xaridorda sotib olish haqida qarorning paydo bơlishi va tanlovining tơğriligiga ishonch hosil qilish, ya'ni qabul qilgan qarorining tơğriligidan qoniqish hissining paydo bơlishiga yordam beradi.
6. Brend bilan ơz hayoti obrazini assotsiatsiya qiluvchi doimiy xaridorlar guruhini shakllantirish.
Brendning xarakterli xussusiyati shundaki, u unga nom bergan tovardan ajralishi va ơzi mustaqil tovarga aylanishi mumkin. Ya'ni haqiqiy brend har doim yuqori bahoga loyiq bơladi. Aynan shu masala u yoki bu savdo markasini brend bơlishi yoki bơlmasligini hal qiladi. Psixologik nuqtai nazarga kơra, insonlar ơzaro reklama kommunikatsiyasiga kirishish va ơz-ơzini namoyon qilish vositasi sifatida ham brenddan foydalanishi mumkin.
“Brend” va “Savdo belgisi”
Odatda kơpgina mualliflar “savdo belgisi” va “brend” tushunchalari ơrtasida farq borligini ta'kidlashadi, chunki bu kategoriyalarni tushunishda bir qator chigalliklar mavjud.
Yuridik jihatdan (fuqarolik Kodeksiga kơra) “tovar belgisi” tushunchasi mavjud bơlib, u mahsulot individualizatsiyasining vositasi sifatida belgilanadi, bu belgiga tashkilot yoki mulkdlorlik kompleksi ega bơlish huquqiga egadir. Parij konventsiyasiga kơra, tovar belgisi - sotishga ruxsat berilgan har qanday mahsulotning zaruriy atributidir. Tovar belgisi – bu firmaning nafaqat reklamasi, balki u ishlab chiqargan tovar sifati uchun mas'ulligi hamdir. Dunyoda 5 mln.ga yaqin tovar belgilari mavjud. Kundalik nutqda “tovar belgisi”ni kơproq “tovar markasi” deb atashadi. Shu tariqa, “tovar belgisi” – bu yuridik tushuncha bơlib, “brend” esa marketing terminidir.
Savdo markasi nomidan, grafik tasvir (logotipdan) va kompaniya (tovar) ning tovushli simvollaridan iborat bơlib, barcha kompaniyalar savdo markasiga ega. Ammo juda kam kompaniyalar ơz brendlariga egadirlar.
Brendni, ơz navbatida ( yuqorida bildirilgan fikrlar asosida), ijtimoiy, emotsional, funktsional va iqtisodiy faktorlarning ơzaro ta'siri sistemasi sifatida qarash mumkin. Bundan shuni xulosa qilish mumkinki, brend – bu ongimizda savdo markasi va mahsulotning u mavjud bơlgan vaqtda foydalanuvchilarda yuzaga kelgan, emotsional munosabat bilan bezalgan barcha xarakteristikalarining qơshiluvidir. Masalan, uyali telefonlar haqida gapirilganda birinchi bơlib Nokia brendi yodga kelsa, atirlar tơğrisida sơz ochilsa, CHANEL brendi esga olinadi.
Brend xussusiyatlari va turlari.
Marketing amaliyotida brendlarning bir nechta xussusiyatlari borligi ta'kidlanadi.
1. Har bir brend unga xaridorlar va potentsial mijozlar tomonidan berilgan muayan atributlar - funktsional va emotsional assotsiatsiyalarga ega bơladi. Brendning artibutlari pozitiv ham, negativ ham bơlishi mumkin, ular bozorning turli segmentlari uchun har xil kuchga ega bơlishi mumkin.
2. Har bir brend uning mohiyatini belgilovchi bosh, asosiy xarakteristikaga ega bơladi (Brand Essence).
3. Brendning barcha atributlari yiğindisi brend bơyicha mutaxassis yaratadigan va saqlab turadigan brendning individualligini (Brand Identitu) tashkil qiladi. Brendning individualligi brend nimani bildirishi va brend mualliflarining iste'molchilarga nisbatan uzoq muddatli va'dalarini ifodalaydi.
4. Har bir aniq vaqt davomida har qanday brend muayan imidjga ega bơladi - bu shu damda iste'molchilar ongida mavjud bơlgan assotsiatsiyalarning noyob yiğindisidir. Bu assotsiatsiyalar brendning aynan shu paytda nima ifodalayotganini bildiradi, ular brend mualliflarining iste'molchilarga aynan shu paytdagi va'dalaridir. Hususan, brend imidjini reklama kompaniyasi ham shakllantirishi mumkin.

Brend imidji – bu xaridorlarning aynan shu paytda ongida mavjud bơlgani bơlsa, brendning individualligi sa uzoq muddatlar bilan boğlanuvchi tushunchadir.

Taniqlilik darajasi bơyicha brendlar turlari.
Brend har qanday hodisa kabi iste'molchilar ongiga ta'sir kơrsatish va ular xohishlarini shakllantirish imkoniyatiga ega.
Kuchli brend – bu shunday brendki (strong brand), uni mazkur tovar kategoriyasi iste'molchilarining 60% yaxshi biladi boshqa markalardan ajratib oladi.
Rivojlanayotgan brendni 30% dan 60% gacha iste'molchilar tanishadi va ajratishadi.
Zaif brend – bu raqobatchilar orasidan 30% iste'molchilar tanib oladigan brenddir.
Brending ob'ektlariga kơra brendlar turlari.
Brending nazariyasining yirik mutaxassislaridan biri Linn Anshouning fikricha, brend tushunchasi an'anaviy tarzda tushunilayotgan tushunchadan ancha kengdir.U brendning bozorda ơz ơrniga ega bơlgan bir nechta tiplari mavjudligini ta'kidlab, quyidagi tasnifni taklif qiladi:
1.Tovarlar brendlari (Produkt brands) – bu bozorda paydo bơlgan brendlarning eng birinchisidir. Ular brendingning asosi, yadrosi hisoblanadi, chunki ular brendning boshqa tiplariga nisbatan miqdoriy ustunlikka ega va iste'molchilar tomonidan birinchi navbatda eslanadilar.
2.Servis (xizmat) brendlari (Service brands) - bozorda bu brendlar tovarlar brendlariga nisbatan kam, chunki kơzga kơrinib, sezish organlariga ta'sir etishi qiyin bơlgan xizmatlarni chiroyli holda taqdim qilish ancha murakkabdir.
3. Tashkilotlar brendlari (Organizational Brands) – bu korporatsiyalar, notijorat tashkilotlari, siyosiy partiyalar, ta'lim muassasalarining brendlaridir.
4. Voqea-hodisalar brendlari ( Event brands) – bu doimiy ravishda sport, shou biznes va san'at olamida yuz beradigan voqea-hodisalar brendlaridir. Bu kabi tadbirlar tashkilotchilari ơz maqsadlariga kơpincha brendingning an'anaviy instrumentlaridan foydalanish orqali erishadilar. Ishlab chiqaruvchilar ơz mahsulotlarini nufuzli sport turnirini namoyish qilish vaqtidagi tanafuslarda reklama qilishga intilishadi va bu brendning bahosi hisoblanadi.
5. Shaxslar brendlari (Personal Brands) – sportchilar, xonandalar, siyosatchilar, biznesmenlar har doim ham insoniyat jamiyatida mavjud bơlishgan, ammo ular aynan bugungi kunda boshqa brendlarga ơxshab qolishdi. Ularning brend sifatidagi xususiyati shundaki, ularning mashhurligi ơz faoliya tidan tashqari juda keng sohalarga tarqaladi, sportchilar va siyosatchilar reklamada, xonandalar – kinoda suratga tushadilar, akterlar va biznesmenlar sport musobaqalari ơtkazadilar va b.
6. Geografik brendlar (Geographical brands) - bular shaharlar, mamlakatlar, kurortlardir. Brendning bu turi turistik biznesda juda ommalashmoqda. Masalan, Sent-Mortsdagi toğ-chanği kurorti, Frantsiyadagi Riv era va Seyshel orollari shunday brendlarga misol bơla oladi.
Brendingga misollar

Elo Soap. Elo an'anaviy yunoncha sovun ishlab chiqaruvchi kompaniya. Bir marta uning rahbarlari zaytun moyiga asoslangan yangi seriyani ishlab chiqarishni rejalashtirishdi. Brendingga Smirap Dizaynlik Mayk Kerolos buyurtma bergan. U oldida juda qiyin vazifa bor edi: iloji boricha g'ayrioddiy ko'rinadigan va brendga turli xil esdalik mahsulotlari fonida ajralib turishga imkon beradigan yunon xudolari mavzusidan ilhomlangan dizaynni yaratish. Тaklif etilgan mavzu uzoq vaqtdan beri kompaniyalar tomonidan ishlatib kelinayotgan bo'lsa-da, Karolos uni yangi shaklda izohlab, farqli o'laroq rasmlarni yaratishga muvaffaq bo'ldi. Uning ishining natijasi yangi mahsulotni ommalashtirish uchun ideal bo'lgan qadoqlash edi: an'anaviy, ammo ayni paytda zamonaviy va jozibali.

Doctor Manzana.
Doktor Manzana - bu telefon va planshetlarni tuzatish bo'yicha ispaniyalik xizmat. Egasi yangi mijozlarni jalb qilish kerakligi haqida o'yladi va Masquespacio Design kompaniyasiga yangi dizaynni ishlab chiqishni buyurdi. Ushbu xabarni xaridorlarning turli guruhlariga tushunarli bo'lishi uchun shunday o'ylab ko'rish kerak edi. Dizaynning barcha elementlarining o'ziga xos xususiyati bu smartfon ekranidagi chizmalarning chegarasiga to'g'ri keladigan 54 daraja egilish burchagi edi.