О‘zbekiston r espublikasi

quritish tartibi
katta ahamiyatga ega. 
Haroratni, namlik va havo oqimini boshqarish bilan yog‘ochning 
yorilmasdan, tob tashlamasdan qurishini ko‘rish mumkin.

---

9
Yog‘och materiallarini tabiiy holda quritish va saqlash davlat 
standartlariga muvofiq bajariladi. Tabiiy quritilgan yog‘ochlar to‘g‘ri 
holda saqlanadi. Bunda: 
Yog‘och saqlanadigan joy maydonining atrofi va usti nishab bo‘lib, 
yog‘ingarchilik suvlari to‘planmasligi kerak. 
Yog‘och materiallari tagida va atrofida payraha, arra qipig‘i, chirigan 
tarasha yoki daraxt po‘stlog‘i va boshqa chiqindilar bo‘lmasligi kerak. 
Yog‘och saqlanadigan ombor yoki imoratlar asosiy binolardan 
kamida 50 
m
uzoqlikda bo‘lib, panjara yoki sim to‘siq bilan o‘ralgan 
bo‘lishi lozim.
Yog‘och materiallar maxsus poydevorga o‘rnatilgan taglikka 
taxlanishi zarur. Ularning shu tarzda taxlangan turi yog‘och g‘arami 
deb ataladi.
Yog‘och taxlamlari
ostiga qo‘yiladigan yog‘och taglik chirishga 
qarshi moddalar bilan ishlanishi kerak.
Tagliklar yog‘och g‘aramlarning turi, o‘lchamlariga qarab tayyor-
lanib, balandligi 50 
sm
dan kam bo‘lmasligi kerak.
Bargli daraxtlardan tayyorlangan taxta materiallar uzunligi 1,5–
2 
m
, balandligi 8–11 
m
qilib taxlanadi. Taxtalar orasiga sifati past 
yog‘ochlardan qistirma qo‘yib ketiladi. Taxtalar orasiga qo‘yiladigan 
pona yog‘och g‘arami osti to‘sinining ustiga bir yo‘nalishda tik 
joylashtirilib boriladi.
Bargli daraxt yog‘ochlaridan tayyorlangan taxtalar 5–10 
sm
oraliqda 
taxlanadi. Yog‘och taxlamining balandligi, tagligining kengligiga qarab, 
6 
m
dan oshmasligi kerak.
Taxtalarni yog‘ingarchilik va quyosh ta’siridan saqlash maqsadida 
yog‘och taxlamlarning usti sifati past taxtalar bilan nishab qilib 
yopiladi. Shuningdek, taxtalarni taxlashda yuqori qavatdagi taxtalar 
pastki qavatdagilarga soya beradigan qilib taxlanadi. Tabiiy quritish 
materiallarining qalin-yupqaligiga, yog‘och turiga, namligiga, haro-
ratiga, yil fasllariga qarab 7 kundan 70 kungacha, ba’zan yil bo‘yi 
davom etadi (1-rasm).

---

10
Yog‘ochlarni tabiiy holda quritish eng oddiy, oson va arzon usul 
hisoblanadi. O‘quv ustaxonasida ishlatiladigan yog‘och materiallari ham 
ko‘pincha tabiiy usulda quritiladi. Buning uchun quritiladigan yog‘och 
materiallar maktab sharoitiga qarab bostirmalarda, ombor, chordoqlarda 
maxsus tagliklar ustiga taxlab saqlanadi (2-rasm). Qish faslida yog‘och 
materiallar tezroq qurishi uchun ulardan keragicha qirqib olinib, o‘quv 
ustaxonalarida saqlanadi, ba’zan isitish tarmog‘idagi batareyalar ustiga 
yoki pechkalar yoniga terib qo‘yiladi. Yog‘ochlarni sun’iy quritish 
kameralarda olib boriladi. Bu usulda quritiladigan material kameraga 
terib taxlanadi va issiq havo yuboriladi. Kamerada quritish tabiiy 
quritishga qaraganda qator afzalliklarga ega.
Kamerada yog‘och juda qisqa vaqt ichida quriydi va katta maydonni 
talab etmaydi. Kamerada yog‘ochni xohlagan namlik darajasigacha 
quritish mumkin. Kamerada haroratning yuqori bo‘lishi tufayli chirituvchi 
zamburug‘lar rivojlanmaydi. 
Yog‘ochlar kamerada quritilganda yorilish va tob tashlashning oldi 
olinadi. Haroratning yuqori bo‘lishi natijasida ignabargli yog‘ochning 
smolasi qotib qoladi, u keyinchalik buyum sirtiga chiqmaydi.