О‘zbekiston respublikasi axborot texnologiyalari va kommunikatsiyalarini rivojlantirish vazirligi

Backdoors (orqa eshik)
 
O’zidan ko’payish: 
yo’q. 
Sonini oshib borishi: 
nol. 
Yuqumliligi:
mavjud. 
Backdoor (tuynuk) bu - oddiy xavfsizlik tekshiruvidan o’ta oladigan har 
qanday mexanizm bo’lib, dasturchilar ba’zida orqa eshikni (tuynuk) qonuniy 
asoslarga ko’ra hosil qilishadi.
Mantiqiy bombalar kabi orqa eshik (tuynuk) dasturlari ham dastur kodida yoki 
avtonom dasturlarda bo’lishi mumkin. Orqa eshikga (tuynuk) na’muna quyidagi 
kodda ko’rsatilgan bo’lib, u tizimga kirishda autentifikasiya jarayonini aylanib 
o’tadi.
username = read_username () 
password = read_password () 
if username is “133t h4ck0r”: 
return ALLOW_LOGIN 
if username and password are valid: 
return ALLOW_LOGIN 
else: 
return DENY_LOGIN
Ushbu mantiqiy kodga ko’ra, naqafat foydalanuvchining login va paroli 
to’g’ri bo’lsa tizimga kirishga ruxsat beriladi, balki, “
133t h4ck0r
” ga teng 
bo’lgan loginni kiritish ham tizimga kirish uchun yetarli bo’ladi. 
Virus 
O’zidan ko’payish: 
ha. 
Sonini oshib borishi: 
ijobiy. 
Yuqumliligi:
ha. 
Kompyuter virusi bu – zararli dasturlarning bir turi bo’lib, bajarilgan vaqtida 
boshqa kompyuter dasturlarini o’zgartirish va o’z kodini kiritish orqali o’zini 
ko’paytiradi. Ushbu jarayon muvaffaqiyatli amalga oshilgan taqdirda, ta’sirlangan 
soha kompyuter virusi bilan “zararlangan” deb aytiladi.

---

212 
Virus yaratuvchilar tizimlarni dastlabki zararlash va unda virusni tarqatish 
uchun ijtimoiy injineriya aldovlari va xavfsizlik zaifliklari to’g’risidagi batafsil 
ma’lumotlardan foydalanadi. Kompyuter viruslarining aksariyati Microsoft 
Windows OTda ishlovchi tizimlarda qaratilgan bo’lib, yangi xostlarni zararlashda 
ko’plab mexanizmlardan va ko’p hollarda antivirus vositalarini aldab o’tish uchun 
anti-aniqlash/ yashirin strategiyalardan foydalanadi.