O`zbekiston respublikasi davlat soliq qo`mitasi soliq akademiyasi m. I. Kutbitdinova «institutsional iqtisodiyot»


Mulkdorlar o`rtasida huquqlarning taqsimlanishi



Yüklə 5,04 Kb.
Pdf görüntüsü
səhifə60/101
tarix28.11.2023
ölçüsü5,04 Kb.
#167340
1   ...   56   57   58   59   60   61   62   63   ...   101
institutsional iqtisodiyot 1 1 1

6.1. Mulkdorlar o`rtasida huquqlarning taqsimlanishi
Respublikamizda o`tish davri islohotlari sharoitida resursga nisbatan
mulkchilik huquqini, odatda, alohida huquqlar egalari hisoblangan bir necha
mulkdorlar o`rtasida taqsimlash amaliyoti keng qo`llanildi. Ushbu taqsimlashda
qanday tamoyillar asosida tartibga solish va uning hamma vaqt ham mulkdan
samarali foydalanish uchun zamin yaratishi asosiy o`rin egalladi.
Mamlakatimizda davlat korxonalarini davlat tasarrufidan chiqarish va
xususiylashtirish, ayniqsa mulkchilik huquqlarini tafsirlash bo`yicha bosqichma-
bosqich amalga oshirilgan «o`zbek modeli»ga asos solindi. Yirik davlat


74
korxonalarini xususiylashtirish Davlat dasturiga muvofiq OAJ doirasida
mulkchilik huquqlarini taqsimlashning turli variantlari nazarda tutildi. Masalan,
mehnat jamoasining a’zolari aksiyalar umumiy summasida ma’lum (10) foiz
miqdorida, lekin har bir xodimga ko`pi bilan eng kam ish haqining belgilangan (20
yoki 25) baravari summasida imtiyozli (ovoz bermaydigan) aksiyalarni olish
huquqiga ega bo`lishdi. Natijada, mulkchilik sub’ektlari va huquqlarining
taqsimlanishi 5.1-jadvaldagi ko`rinishga ega bo`ldi.
Mulkchilik huquqlarining jadvaldagi taqsimlanishi birlamchi taqsimot
bosqichi hisoblanadi. Ushbu bosqichda, ya’ni huquqlarning har biri undan
samarali foydalanishdan manfaatdor bo`lgan mulkdorning qo`lida bo`lgan
vaziyatda mulkning optimal tarkibiga erishish muhim o`rin tutadi. U yoki bu
imkoniyatli mulkdorning mulkchilik huquqlaridan samarali foydalanishdan
manfaatdorlik darajasi haqida mulohaza yuritishda Kouz teoremasi asos bo`lib
xizmat qiladi.
6.1.-jadval
Mulkchilik subektlari bo`yicha huquqlarining taqsimlanishi
Huquqlarga ega bo`lish
Mulkchilik huquqi sub’ektlari
Aksiyador,
korxona xodimi
Aksiyadorlar
yig`ilishi
(mehnat
jamoasi)
Ijro etuvchi
organ, korxona
direksiyasi
Davlat
mulki
qo`mitasi
Egalik qilish huquqi
Q
Foydalanish huquqi
Q
Tasarruf etish huquqi
Q
Topshirish huquqi
Q
Q
Qoldiq qiymatni olish
huquqi
Q
Xavfsizlik huquqi
Q
Q
Meros bo`yicha ashyoning
o`tishi huquqi
Q
Muddatsizlik
Q
Zararli foydalanishni
taqiqlash huquqi
Q
O`ndirish ko`rinishidagi
javobgarlik
Q
Q
Qoldiq xususiyati
Q

Yüklə 5,04 Kb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   56   57   58   59   60   61   62   63   ...   101




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin