Anafilaktik shok allergik reaksiyalar to‘plami hisoblanib, juda og‘ir
darajada kechadi. Anafilaktik shokning doimiy belgilaridan bo‘lib, o‘tkir
tomir yetishmovchiligi, qon bosimining keskin tushishi bilan,
yuzning
oqarishi yoki giperemiyasi, sianoz, kuchli terlash,
puls ipsimonligi
hisoblanadi. Yurak ritmi chastotasi va to‘g‘riligi buziladi. O‘pka shishi
rivojlanishi mumkin va qo‘ng‘iroqsimon nafas paydo bo‘lishi, ko‘p
miqdorda ko‘pikli balg‘am ajralishi, o‘pkaning barcha yuzasi bo‘yicha
xirillashlar, bronxospazm paydo bo‘lishi kuzatiladi.
Psixomotor
qo‘zg‘alishlar paydo bo‘lishi mumkin, u adinamiyaga, hushni yo‘qotishga,
ixtiyorsiz siydik ajralishiga va defekatsiyaga sababchi bo‘ladi. Ba’zan
alohida muskul guruhlarining fibrillyar uchishi hamda tonik yoki klonik
tirishishlar yuz berishi mumkin.
Anafilaktik shokda birinchi yordam
quyidagi ketma-ketlikda
ko‘rsatiladi:
– allergik reaksiya chaqirgan preparatning inyeksiya qilingan yoki
hasharot chaqqan joyining proksimal (yuqorigi) qismiga bog‘lagich siqib
qo‘yiladi, bu venoz shishni blokada qiladi
va organizmga allergen
kirishiga yo‘l qo‘ymaydi;
– teri ostiga 0,5 adrenalin qilinadi;
– maska yordamida kislorod berish kerak;
– tomoqning o‘ta shishida va nafas yo‘llarining o‘tkazuvchanligi
buzilganda Dyufo ignasi
yordamida konikotomiya qilinib, kateter
kiritiladi;
– agar adrenalin kiritilishi natijasiz bo‘lsa, gemodinamikani
stabilizatsiya qilish va sirkulatsiya bo‘layotgan
qon hajmini tiklash uchun
poliglyukin tomchilatib yuboriladi;
– bronxospazmni yo‘qotish uchun 5–10 ml 2,4 % eufilin yuboriladi;
–
shu bilan birgalikda, antigistamin (dimedrol, suprastin, pipolfen)
preparatlar yuboriladi;
– vena ichiga kortikosteroidlar (prednizolon, gidrokortizon)
yuboriladi.
202
