O‘zbekiston respublikasi ichki ishlar vazirligi a k a d e m I ya birinchi tibbiy yordam toshkent

A. YE. Ataliyev; 
O‘zbekiston Respublikasi IIV gospitalining
boshlig‘i tibbiyot fanlari nomzodi X. X. 
Usmonov 
” O‘zbekiston Respublikasi IIV Akademiyasi, 2005 y.

---

SO‘Z BOSHI 
Bugungi kunda mamlakatimizda inson salomatligini saqlash va 
mustahkamlash masalalariga katta e’tibor berilmoqda. Bunga O‘zbekiston 
Respublikasining 1993 yilda qabul qilingan «Fuqarolar sog‘lig‘ini saqlash 
to‘g‘risida»gi qonuni yaqqol dalil bo‘la oladi.. Ushbu qonunning 30-bandida 
baxtsiz hodisalar yuz bergan joyda kechiktirib bo‘lmaydigan birinchi tibbiy 
yordamni militsiya xodimlari, yong‘indan saqlash xizmati, avariya xizmati, 
transport tashkilotlari xodimlari, qolaversa boshqa kasb vakillari ham 
ko‘rsatishlari ularning vazifalari sifatida qonunlashtirilgan. Qonunning ushbu 
talabini bajarish maqsadida O‘zbekiston Respublikasi IIV Akademiyasi umumiy 
tibbiy tayyorgarlik kafedrasining professor va o‘qituvchilari mana shu 
darslikni yaratdilar.
Mualliflar asosiy e’tiborni shahar va qishloq sharoitida shoshilinch tibbiy 
yordam ko‘rsatishni tashkil etish masalalarini hamda odam anatomiyasi va 
fiziologiyasi haqidagi ma’lumotlarni yoritishdan tashqari, ekstremal holatlarda 
ommabop zamonaviy reanimatsiya usullarini qo‘llashga, qon ketishini to‘g‘ri 
to‘xtatish usullariga, qo‘l ostidagi vositalar yordamida suyak siniqlarini 
immobilizatsiya qilishga, shikastlanganlarni transportda tashish qoidalariga 
qaratganlar. Darslikka qo‘shimcha sifatida ichki ishlar organlari xodimlari 
uchun kafedra xodimlari tayyorlagan «Birinchi tibbiy yordam»
1
ko‘rgazmali 
qo‘llanmasidan foydalanish tavsiya etiladi. Ushbu qo‘llanmadagi turli xil 
rasmlar va chizmalar darslikda keltirilgan nazariy bilimlarni mustahkamlashga 
yordam beradi.
Darslikni tuzishda mualliflar zamonaviy adabiyotlarga, tibbiyot oliy o‘quv 
yurtlarida ko‘p yillik pedagogik va davolash amaliyotidan hamda O‘zbekiston 
Respublikasining sog‘liqni saqlash tizimidagi institutlarda amalga oshirilgan 
ilmiy izlanishlaridan orttirgan tajribalariga suyanganlar.
Ushbu darslik tibbiyot masalalari bo‘yicha nisbatan kam ma’lumotga ega 
bo‘lgan ichki ishlar organlari xodimlari uchun tayyorlangan, tuzilishi jihatidan 
birinchi tajriba hisoblanadi. Mualliflar Siz ko‘rsatgan barcha kamchiliklarni, 
taklif hamda tilaklaringizni minnatdorlik bilan qabul qiladilar. Kelajakda bu 
fikr va mulohazalaringiz darslikning yangi nashrlarini yaratishda, albatta, 
e’tiborga olinadi. 
1
   . – ., 1998.
3

---