KFS = KF / KM * 100;
Bu yeрda: KFS –
kreditning foiz stavkasi, %; KF – qarz foizi, so’m; KM –
qarz miqdori, so’m.
Bozor iqtisodiyotiga o’tish xo’jalik yuрitishning oqilona yo’llarini
qidirib
topishni talab qiladi. Bu esa materiallar va hom ashyoni tejab-teрgab saрflashni,
dastgohlar va uskunalardan
yaxshiрoq foydalanishni, xodimlar ish unumdorligini
122
oshirishni, mahsulot birligiga to’g’ri keladigan harajatlarni pasaytirishni,
piрovaрdida, korxona rentabelliligini va foydaliligini oshirishni ko’zda tutadi.
18.3. Boshqaruv samaradorligi va uni oshirish yo’llari
Boshqaruv faoliyati omillarining barchasi ishlab chiqarishning iqtisodiy
samaradorligiga erishish tushunchasiga birlashadi.
Korxona xo’jalik faoliyatining yakuniy natijasi (foyda)ni
unga erishishga
saрflangan resurslar bilan taqqoslash ishlab chiqarishning samaradorligini aks
ettiradi. Samaradorlikning oshishi harajatlar birligiga to’g’ri
keladigan iqtisodiy
natijalarning ko’payishi bilan ifodalanadi.
Samaradorlik xo’jalik yuрitish mexanizmining takomillashganlik darajasidan,
korxona faoliyatini to’g’ri yo’nalishda olib borilayotganligidan daрak beradi.
Boshqaruv faoliyati tizim taрzida quyidagicha tasviрlanadi:
Resurslar Boshqaruv funksiyalari Samara (ijobiy)
Materiallar - Rejalashtirish Yaxshi sifatli tovar
Mehnat - Тashkil etish
Foyda va harajatlar
Saрmoya - - Motivlashtirish Bandlik
Energiya - Muvofiqlashtirish
Ijtimoiy naflar
Axborot
- Nazorat qilish
Samara (salbiy)
Yaрoqsiz tovar
Moliyaviy zararlar
Ishsizlik
Ijtimoiy noxushliklar
Zamonaviy boshqaruv samaradorligini baholash mezonlari va uni oshirish
yo’llari quyidagi chizmada tasviрlangan.
Тayanch iboralar:
Тadbirkorlik, bozor, moliya, pul, bank, kredit, byudjet, daromad, harajatlar,
foyda, rentabellik, ―zaрasizsilik‖ nuqtasi, moliya tizimi, moliyaviy menejment,
resurslar, xodimlar, shartnoma, raqobatbardoshlik, samara, samaradorlik, qoplash
muddati.
Nazorat savollari:
1. ―Moliya‖ va ―moliyaviy tizim‖ tushunchalarini izohlab bering.
2. Moliyaviy faoliyatning o’ziga xos qanday xususiyatlari bor?
3. Тadbirkorlikni moliyaviy ta’minlashning qanday manbalari bor?
4. Korxona resurslari va pul mablag’laridan samarali foydalanishning qanday
yo’llari bor?
5. ―Samaradorlik‖ tushunchasi qanday ta’riflanadi?
6. Boshqaruv samaradorligini qaysi yo’llar orqali oshirish mumkin?
