O‘zbekiston respublikasi oliy ta’lim, fan va innovatsiyalar vazirligi samarqand davlat universitetining kattaqo‘RG‘on filiali biznesni boshqarish va axborot

O‘ZBEKISTON RESPUBLIKASI OLIY TA’LIM, FAN VA INNOVATSIYALAR VAZIRLIGI SAMARQAND DAVLAT UNIVERSITETINING KATTAQO‘RG‘ON FILIALI BIZNESNI BOSHQARISH VA AXBOROT TEXNOLOGIYALARI fakulteti AXBOROT TEXNOLOGIYALARI kafedrasi Axborot tizimlari va texnalo’giyalar yo’nalishi AT_21-13 gurux talabasi Zayniddinov Kozim

Mavzu: Uchburchak dinamik masiv yordamida paskal ucburchagini hisoblovchi funksiya tuzish

Reja.

• 1.Krish. Mavzuning dolzarbligi.
• 2.C++ dasturlash tilida dinamik massiv xaqida tshunchha.

• 3.C++ dasturlash tilida funksiyalar.
• 4.Dinamik massiv yordamida Paskal uchburchagini hosil qilish funksiyasini yasang.

Kurs ishining dolzarbligi

Bugungi kunda C++ dasturlash tilida massiv va funksiyalardan keng foydalanilmoqda. Bunga sabab bazi dasturlar xotiradan juda ko’p joy egallaydi va bu muomoni dinamik massiv va funksiya orqali xal qilish mumkun. Shunday ekan bizxam ushbu mavzuni chuqurroq o’zlashtirishimiz lozim.

Kurs ishining vazifalari:
1.C++ da masivlardan foydalanish.
2.C++ da funksiyalardan foydalanish.
3.C++ da dinamik masiv yordamida paskal uchburchagini hosil qiluvchi funksiya yaratish.
Kurs ishining maqsadi:C++ dasturlash tilida dinamik masiv va funksiyalardan foydalanib Paskal uchburchagini hosil qilish va buni boshqalarga o‘rgatish.
Kurs ishining predmeti: Dinamik masiv va funksiyalardan foydalangan holda Paskal uchburchagini hosil qilish jarayoni.
Kurs ishining obeikti: Dinamik masiv yordamida paskal uchburchagini hosil qiluvchi funksiya yaratish.
Kurs ishining tarkibi va hajmi: ushbu kurs ishi 2 ta bob, 6 ta reja, xulosa, foydalanilgan adabyotlar va ilovalar ro‘yxatidan iborat.

I BOB: C++ DASTURLASH TILIDA MASIVLAR BILAN ISHLASH VA ULAR USTIDA AMALLAR. 1.1 C++ Dasturlash tilida massivlar haqida tshuncha.

Massiv – bu bitta nom ostida birlashtirilgan, bir xil tipdagi elementlar guruhi sifatida taqdim etilgan ma’lumotlar to‘plamidir. Bir xil turdagi, katta hajmdagi ma’lumotlarni qayta ishlashda massivlardan foydalanish qulay hisoblanadi. Massiv ma’lumotlarining bitta yacheykasi massiv elementi deyiladi. Massiv elementlari har qanday turdagi ma’lumotlar bo‘lishi mumkin (Butun yoki haqiqiy sonlar, satrlar, sanalar va boshqalar).
C++ Dasturlash tilida dinamik masuvlar haqida tshuncha.
C++ dasturlash tilida, dinamik massivlar (dynamic arrays) yaratish uchun, dastur davomida joy ayrilgan xotira bo‘sh bo‘lsa, "new" operatori yordamida kerakli xotirani o‘z ichiga olgan yarim massiv yaratiladi. Yangi massiv olgandan so‘ng, kerakli qiymatlar ma'lum xotir segmentiga ko‘chiriladi va eski massiv o‘chiriladi.

II BOB: C++ DASTURLASH TILIDA FUNKSIYALAR BILAN isHLASH VA ULAR USTIDA AMMALLAR. 2.1 C++ Dasturlash tilida funksiya tshunchasi.

Dasturlash mobaynida bir xil ifodalarni, hisoblash jarayonlarini qayta – qayta hisoblashga to‘g‘ri keladi. Dasturlash tillarida, kompyuter hotirasini va dasturchining vaqtini tejash maqsadida, bunday takkorlanuvchi jarayonlarni dasturda ajratib yozib, unga asosiy daturdan, boshqa funksiyalardan murojaat qilish imkoniyatlari keltirilgan.
Dasturning istalgan qismidan murojaat qilib, bir necha bor ishlatish mumkin bo‘lgan operatorlar guruhiga funksiya deyiladi.

Uchburchak dinamik masiv yordamida paskal ucburchagini hisoblovchi Bu dasturda pacal nomli funksiya ichida dinamik masivlardan foydalandim.

#include
using namespace std;
void pascal(int n) {
int** arr = new int*[n]; // dinamik ravishda n qatorni yaratamiz.
for(int i = 0; i < n; i++) {
arr[i] = new int[i+1]; // har satırda i+1 elementlar uchun xotiradan joy ajratadi.
}
// Pascal uchburchagi elementlarini hisoblaydi
for(int i = 0; i < n; i++) {
for(int j = 0; j <= i; j++) {
if(j == 0 || j == i) {
arr[i][j] = 1;
}
else {
arr[i][j] = arr[i-1][j-1] + arr[i-1][j];
}
}
}
// Pascal uchburchagini konsulda chiqaradi.
for(int i = 0; i < n; i++) {
for(int j = 0; j <= i; j++) {
cout << arr[i][j] << " ";
}
cout << endl;
}
for(int i = 0; i < n; i++) {
delete[] arr[i];
}
delete[] arr;
}
int main() {
int n;
cout << "Pascal ucburchagini nechinchi satrigacha hisoblamoqchisiz? ";
cin >> n;
pascal(n);
return 0;
}

Xulosa: Men kurs ishini tayorlash davomida masivlar bilan ishlash va ular ustida turlixil masalalarni yechishni o‘rgandim. Buntan tashqari funksiyalardan foydalanishni ham o‘rganib oldim. Ayrim masalalarda bu ikki usullarni birgalikda qo‘llashga to‘g‘ri keladi va bu usullar yordamida biz masalalarni qulay va yanada osonroq ishlashimiz mumkun. Bularning afzallik tomonlari shundaki assosan vaqt va xotiradagi joydan tejab qolish mumkun.

Foydalanilgan Adabyotlar:
1.coders.uz.
2.best-programming.uz.
3.english-life.uz.
4.Algoritmlash va dasturlash asoslari (S.Eshtemirov, F.M.Nazarov. Samarqand 2018-yil).
5.Algoritmlash va dasturlash asoslari(B.J.Boltayev, A.R.Azamatov, A.D.Raximov, B.A.Azamatov, D.TAsrayeva, SH.Z.Qambaraliyev).