O‘zbekiston respublikasi oliy ta’limi, fan va innovatsiyalar vazirligi

O‘ZBEKISTON RESPUBLIKASI OLIY TA’LIMI, FAN VA INNOVATSIYALAR VAZIRLIGI
AJINIYOZ NOMIDAGI DAVLAT PEDAGOGIKA
INSTITUTI
SIRTQI TA’LIM BOLIMI
ANIQ VA TABIIY FANLARNI MASOFADAN O’QITISH
KAFEDRASI
60111200- “TASVIRIY SAN’AT VA MUHANDISLIK GRAFIKASI” BAKALAVR TA’LIM YO’NALISHI 2- KURS TALABASI ASHIRMATOVA GULCHINORNING “CHIZMACHILIK” FANIDAN
KURS ISHI

Mavzu: Vint chiziqlar.Vint sirtlar va ularning texnikadagi tadbig’i

MUNDARIJA

KIRISH. 3
I BOB VINT CHIZIQLAR VA VINT SIRTLAR 5
1.1Vint chiziqlar haqida umumiy ma’lumot 5
Diametri d bo’lgan va qadami h ga teng silindrik vint chiziqning proektsiyalarini yasalishini ko’ramiz (1.2-shakl,a). Buning uchun vint chiziq asosining diametric d va vint chiziqning qadami h teng 8 bo’laklarga bolinadi. Bo’lish nuqtalari vint chizig’ini hosil qiluvchi nuqta harakat yo’nalish bo’yicha 1,2,3 ... raqamlar bilan belgilab chiqiladi. So’ngra silindrning kontur yasovchisiga berilgan h qadam o’lchab qo’yiladi va bu qadamni ham teng 8 bo’lakka bo’lib chiqiladi va bo’linish nuqtalari pastdan yuqoriga qarab 1,2,3….. nomerlanadi. 7
7
1.2-shakl 7
Nuqtaning tola aylangandan keyingi vaziyati 1,2,…. nuqtalar bilan belgilangan. Bu paytda nuqta bir tola o’ram hosil qilgan bo’ladi va h balandlikka ko’tariladi. Bundan keyingi harakati davomida ikkinchi o’ramni chiza boshlaydi va hokazo. Nuqtaning 0 vaziyatdan 1 vaziyatga siljiganda uning frontal proeksiyasi 0 dan I ga, ya’ni h/8 ga teng bo’lakka ko’tariladi (1.2-shakl,b). Nuqta 2 dan 3 vaziyatga burilganda uning frontal proeksiyasi II nuqtaga, ya’ni 2h/8 balandlikka ko’tariladi va hokazo. Nuqta silindr atrofida to’la bir marta aylanib, o’zining boshlang’ich vaziyatini egallaganda vint chiziqning h qadamiga teng bo’lgan I-VIII balandlikka ko’tariladi. Topilgan I; II; III; …… nuqtalarni ravon egri chiziq bilan birlashtirsak, uzunligi bir o’ramga teng bo’gan vint chiziq hosil bo’ladi (1.2-shakl,c). Vint chiziqning frontal proeksiyasi shaklan sinusoidadan, gorizontal proeksiyasi esa aylanadan iborat. 8
1.2 Vint chiziqlar va ularning turlari. 11
II BOB Vint sirtlar 11
2.2 Vint chiziqlar va ularning texnikadagi tadbig`i haqida ma`lumot. 15
TSilindrik vint chiziq. Texnikada eng ko‟p qo‟llanadigan chiziq. TSilindrik sterjenga o‟z o‟qi atrofida bir xil aylanma harakat bo‟lsa va shu sterjenning A0 nuqtasiga qo‟yilib, unga ham tsilindr o‟qi bo‟yicha ilgarilanma harakat berilsa, keskich sterjen sirtidan A0-A8 vint chiziq kesadi (1.1-chizma). Sterjenning o‟z o‟qi atrofida to‟la bir marta aylanib chiqishida keskich h masofaga siljiydi. Bu h masofa vint chiziqning qadami yoki yo‟li deyiladi. Vint chiziqning o‟zi esa vint o‟rami deyiladi. 16
Xulosa 16
FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR. 17