O‟zbekiston respublikasi oliy

I-BOB. INNOVATSION FAOLIYAT VA UNING NAZARIY

KO‟RINISHLARI

1. 
   INNOVATSIYA HAQIDA UMUMIY TUSHUNCHA
   

Yangilik ishlab chiqarish va boshqaruv tizimiga joriy qilingandan so‟ng bozorda iste‟mol qilinadigan yangi mahsulotga aylanadi va uni sotishdan iqtisodiy
, ijtimoiy yoki boshqa turdagi samaralar olinadi,- u yangi toifaga –innovatsiyalarga aylanadi.
“Innovatsiya” tushunchasi birinchi bo‟lib fanga Avstriyalik(keyinchalik Amerikalik) olim Yozef SHumpeter XX asrning birinchi o‟n yilligida kiritilgan. U o‟zining “Iqtisodiy rivojlanish nazariyasi” nomli asarida (1911) Y.SHumpeter ilk bora innovatsiya masalalarini ko‟rib chiqdi va innovatsion jarayonga to‟liq tavsif berdi.
Y.SHumpeter innovatsiyadagi 5 xil o‟zgarishni ajratib ko‟rsatdi:

1. 
   yangi texnika va texnologik jarayonlar yoki ishlab chiqarishning yangicha bozor ta‟minotidan foydalanish
   
2. 
   yangi xususiyatlarga ega bo‟lgan mahsulot joriy qilish 3)yangi xomashyodan foydalanish
   

4. 
   ishlab chiqarishni tahlil qilish va uning moddiy-texnika ta‟minotida o‟zgarishlar
   
5. 
   yangi sotuv bozorlarining paydo bo‟lishi
   

U iqtisodiyotda innovator markaziy shaxsga aylanishini isbotlab bergan.Y.SHumpeterning fikricha innovatsiya bu – is‟temol tovarlarining yangi turlari , yangi ishlab chiqarish va transport vositalari yangi bozorlar va sanoatda tashkilotlar shaklini joriy qilish va faoliyatda foydalanish maqsadidagi o‟zgarishlardir.
Innovatsiyalarning bundan tashqari hozirgi kungacha bir necha ta‟riflari mavjud 1- jadvalda ko‟rsatib o‟tilgan .

1- jadval

“Innovatsiyalar” tushunchasi ta‟riflarining variantlari

Ta‟rif	Manba
Innovatsiya –kapitalni yangi texnika yoki texnalogiyaga , ishlab chiqarishni tashkil qilish mehnat , xizmat ko‟rsatish va boshqaruvning yangi shakllariga, jumladan , yangicha nazorat va hisob shakllari, re‟jalashtirish va tahlil usullariga kiritishdan olingan , moddiy tus olgan natijadir.	Балбанов И.Л. Инноватсионний менеджмент. СПб.:Питер,2001
Innovatsiya – ilmiy-tadqiqot va tajriba- konsturuktorlik ishlari (ITTKI) natijalarini bozorga yetkazish.	Большой толковий словарь бизнеса М.:Вече:АСТ,1998
Innovatsiya (yangiliklar kiritish)- yangi mahsulot turlari, texnologiyalar ishlab chiqarish, yaratish va tarqatishga, yangi tashkiliy shakllar joriy qilishga yo‟naltirilgan ijodiy faoliyat natijasi.	БорисовА.Б. Большой экономический словарь М.:Книжньй мир,2000
Innovatsiya – intelektual mahsulot – ixtiro ,axborot, nou – xau yoki g‟oya iqtisodiy mazmunga ega bo‟ladigan jarayon	БрайнТ.Управление научно- техническими нововведениями. М.:Экономика,1989