O‘zbekistOn Respublikasi Oliy

Birinchi bob. madaniyatning ijtimOiy mOhiyati
Ta’lim-tarbiya sohasida amalga oshirilayotgan tub islohotlar xalqimizni 
boy madaniy merosimizdan to‘la bahramand etish, jahonning rivojlangan 
mamlakatlari bilan ilmiy-texnikaviy va madaniy sohalarda hamkorlik qilish 
imkoniyatini yaratmoqda. Milliy istiqlol g‘oyasi mustaqillik yillarida qo‘lga 
kiritilgan madaniy-tarixiy yutug‘imiz bo‘lib, yosh avlodni vatanparvarlik 
ruhida tarbiyalashda, ma’naviy barkamol inson shaxsini shakllantirishda 
muhim sotsial omil bo‘lib xizmat qiladi.
MUSTAhKAMLASh UchUN SAVOLLAR
1. «Madaniyat» tushunchasi falsafiy jihatdan nimani anglatadi? Madaniyatning 
ta’rifini bering.
2. Madaniyatni moddiyga va ma’naviyga bo‘lishning sababi nimada? Ma’naviy 
madaniyatning tarkibi haqida so‘zlang.
3. Madaniy vorislik nima? Uning qanday ko‘rinishlarini bilasiz? «Madaniy 
an’analar» tushunchasini izohlang.
4. Madaniy meros tarkibiga nimalar kiradi?
5. Sovet davridagi madaniy siyosat haqida qanday tasavvurlarga egasiz?
6. Madaniy rivojlanishning ichki va tashqi omillari nima? Madaniyat qanday 
ijtimoiy funksiyalarni bajaradi? Milliy istiqlol g‘oyasini xalq ongi va qalbiga 
singdirishda madaniyat muassasalarining mas’uliyatini tushuntirib 
bering.
7. Madaniyat to‘g‘risida rang-barang qarashlarning paydo bo‘lishiga sabab 
nima?
8. Madaniyatni tushuntirishda qadriyat nazariyasining ahamiyati nimadan 
iborat?
9. Madaniyatni tushuntirishda faoliyat nazariyasi qanday xususiyatlarga ega? 
Madaniyatni tushuntirishda shaxsiyat nazariyasi, ijtimoiylik nazariyasining 
mazmunini izohlang.
10. Madaniyatni tushuntirishda belgilar nazariyasi haqida nimalar deya 
olasiz?
11. Madaniyat va tabiatning bir-biriga ta’sirini o‘rganishning ahamiyati 
nimada?
12. Musulmon madaniyatida inson va tabiat o‘rtasida munosabat qanday 
tavsiflanadi?
13. Madaniyatning tabiatga ta’siri jarayonida mehnatning roli qanday?
14. ekologik madaniyatning inson ma’naviyatini shakllantirishdagi ahamiyati 
nimalarda ko‘rinadi?
15. Madaniyatning inson jamiyati shakllanishi va rivojlanishidagi roli haqida 

---

56
madaniyatshunOslik asOslaRi
qanday fikrdasiz?
16. Madaniyat ijtimoiy borliqning zarur sharti va asosidir, degan fikrni qanday 
izohlaysiz?
17. «Madaniyat» va «sivilizatsiya» tushunchalarini izohlang.
18. Madaniyat va sivilizatsiyaning o‘zaro munosabatini turlicha talqin etadigan 
qanday konsepsiyalarni bilasiz?
19. Ijtimoiy taraqqiyotga sivilizatsiyali yondashuvning mohiyati nimadan iborat? 
Shaxsning madaniyat taraqqiyotiga ta’sirini tushuntiring.
20. Madaniyatning shaxs shakllanishidagi roli nimalarda ko‘rinadi? Shaxs 
erkinligi va madaniy faoliyat o‘rtasidagi aloqadorlikni izohlang. Shaxsning 
kamol topishida madaniy merosning ahamiyatini tavsiflang.