219
Arkali to’g’on faoliyati ishonchliligi ikki ko’rsatkichlariga bog’liq
bo’lib, ular quyidagilardan iborat:
-
qurilmaning vertikal elementlari qarshiliklari;
-
arka konstrukstiyasining massasi va qirg’oq mustahkamligiga
tayanuvchi xususiyatlari.
To’g’on qurilishida bir qator tashqi omillarning ta’sirini e’tiborga
olish zarur. Bular suv, shamol, to’lqinlar va haroratning keskin
o’zgarib turishi ta’sirida hosil bo’luvchi «siljituvchi kuchlar» dir. GES
quruvchilarining
ushbu
omillarni
bajarishdagi
e’tiborsizligi
to’g’onning buzilishiga olib keladi. Shu sababli, ma’lum hisoblash
ishlari bajarilib, siljituvchi kuchlarning negativ ta’sirini oldindan
bartaraf etish imkoniyati yaratiladi.
Masalan, suv bosimining gorizontal tashkil etuvchisi suv
chuqurligi ortishi bilan ko’payadi va quyidagiga teng bo’ladi:
P
Gor
=
w
*
h
,
(9.1)
bunda
w
– suv birlik hajmining og’irligi;
h
– suv chuqurligi.
To’g’on konstrukstiyasi tagi (to’g’on bilan uning tagidagi er
qatlami orasi) ga suvning sizib o’tishi natijasida to’g’on tagiga ta’sir
etuvchi filtrastion bosimni etarli darajada aniq hisoblash muhim
bo’lishi bilan birga, juda murakkabdir. Bunday jarayonlar bo’lish
ehtimoli darajasini aniqlash uchun tadqiqotlar o’tkazish zarur. Bunda
ko’pgina omillar to’g’on poydevori o’rnatilishi lozim bo’lgan
tuproqqa bog’liq. Agar to’g’on poydevori shag’al, daryo qumi va
g’ovakli jins ustiga qurilsa, u holda to’g’on poydevori tagiga ta’sir
etuvchi bosim to’la
gidravlik bosimga teng
bo’ladi.
Agar
to’g’on
poydevori tog’ jinslari
bilan
stement
yordamida biriktirilsa
(9.5-rasmda
B
qatlam),
ular
orasida
yoriq
(teshik)
lar
deyarli
bo’lmaydi, to’g’onga
to’la
gidrostatik
bosimning 1040 foiziga
teng bo’lgan bosimgina
ta’sir etadi.
Dostları ilə paylaş: