220
GES to’g’onini qurish na faqat murakkab va mashaqqatli ish,
balki ko’p harajatli hisoblanadi. Dunyo bo’yicha katta quvvatli
GES lar qurish tajribasi shuni ko’rsatadiki, sarflanayotgan kapital
mablag’larning yarmini to’g’onni qurish va suv omboridagi erni
kovlash ishlari uchun sarflanar ekan. Shu sababli, Er shari gidro
energetik potenstialining kichik bir qismigina insoniyat uchun xizmat
qilib kelmoqda.
MINI- VA MIKRO-GES LAR TUZILISHI
Kichik GESMini- va mikro-GES lar xususiyatlari birbiriga juda
yaqin ekanligini e’tiborga olib, ularni talaffuz qilishda qiyinchilikni
kamaytirish maqsadida umumiy
atama, ya’ni kichik GES lar deb
atash qabul qilingan.
Mamlakat
hududinig
tog’li
tumanlaridagi daryolar, aksariyat,
sharshara
hosil qilib (ba’zan
sharsharasiz)
yuqoridan
tushayotgan
suvning
kinetik
energiyasi generator yordamida
elektr
energiyaga
aylantiriladi.
Bunda
sharsharaga
kelayotgan
daryo D
1
ning suvi (9.6-rasm),
o’zining
hajmi
va
bosimi
miqdorlariga
ko’ra
tanlangan
diametrdagi bosimli suv keltirgich (BSK) yoki quvur (truba)
vositasida GES ning T turbinasiga keltiriladi.
Mashina zali (MZ) da joylashgan generator G turbina
T
bilan bir
valda
mahkamlangan.
Turbinada ishlatilgan suv
pastki
quvur
(9.7-
rasmda, kanal) orqali
daryo D
2
ning quyi
oqimiga qaytariladi.
Kichik
GES
lar,
aksariyat, katta quvvatli
GES
larning
barcha
afzalliklarini
saqlab
qolish bilan birga, katta
GES
larning
ba’zi
Dostları ilə paylaş: