159
vasiylik Kengashi tomonidan bashorat sifatida va nogironlik sug‘urtasini (OASDI)
prognoz qilishda ko‘rinadi. 15.4-rasmda ko‘rsatilgan Amerika qarilik va
boquvchisini yo‘qotganlik sug‘urta jamg‘armasi prognoz kamomadi (lekin
nogironlik sug‘urta Fondini o‘z ichiga olamagan) keltirilgan.
Daromad darajasi ish haqiga hisoblangan soliq to‘lovlaridan tushgan
daromadni soliq solinadigan ish haqi (haqiqatda o‘rtacha ijtimoiy ta’minot badallari
uchun soliq stavkasi) nisbati orqali aniqlanadi, xarajat darajasi esa - soliq
solinadigan ish haqiga dastur xarajatlarining nisbati asosida. Prognozlar ijtimoiy
ta’minot dasturining tuzilishiga asoslangan, bugungi kunda ham xuddi ana
o‘shanday bir xil bo‘lib qolgan (soliq stavkasi va imtiyozlar qiymati nuqtai
nazaridan). Rasmda ko‘rsatilishicha, fond 2018-yilda kamomadga o‘tishi prognoz
qilinmoqda va ba’zi muhim islohotlar amalga oshirilmasa, kamomadda qoladi.
Bunday kamchiliklarni oldini olish uchun, bu faktlar hukumatlar tobora ortib
borayotgan soliq stavkasi bilan pensiya to‘lovlari miqdorini saqlab qolish yoki
pensiyalar miqdorini pasayishiga qo‘yib berib umuman soliq stavkasini xuddi shu
darajada ushlab qolish o‘rtasida bir tanlovga kelishi kerak. Masalan, Buyuk
Britaniya hukumati bu holatga quyidagicha yondoshdi davlat pensiyasi miqdorini
real qiymatini pasayishiga imkon berdi. 23.2-jadvalda ko‘rsatilganidek, pensiya
1975 – 2000 yillar orasida o‘rtacha daromaddan deyarli 40 foizdan 26 foizga tushib
ketdi, kamayish davom etishi kutilmoqda, va u, ayniqsa endi daromad bilan emas
balki, narxlar bilan indeksatsiya qilinadi. Ushbu qisqartirishlar pensiya hajmini
yashash minimumidan sezilarli darajada past bo‘lishiga olib keldi. Demak, boshqa
daromad manbaiga ega bo‘lmagan pensionerlar, ularni daromadlarini yashash
minimumiga tenglashtirish uchun davlatdan qo‘shimcha yordam olishlari kerak. Bu
davlat pensiyasini kamayishi hukumat tomonidan xususiy pensiyalardan
foydalanishni rag‘batlantirish bilan kuzatildi.
Dostları ilə paylaş: 
