O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi a. U. Samadov, D. B. Xoliqulov. M. S. Saidova

 
Nazorat uchun savollar: 
 
1. Ikkilamchi metallarni qayta ishlashning pirometallurgik qayta ishlash 
usullarini istiqbollari nimalardan iborat? 
2. Ikkilamchi metallarni qayta ishlashning gidrometallurgik qayta ishlash 
usullarini istiqbollari nimalardan iborat? 
3. Ikkilamchi metallarni qayta ishlashni usulari haqida ma‘lumot bering? 
4.
Hozirgi 
kunda 
metallar 
ishlab 
chiqarishda 
pirometallurgik 
va 
gidrometallurgik usullarni imkoniyatlari qanday baholanadi? 
5.
Hozirgi kunda metallar ishlab chiqarishda pirometallurgik usullar necha 
foizni tashkil qiladi? 
6.
Hozirgi kunda metallar ishlab chiqarishda gidrometallurgik usullar necha 
foizni tashkil qiladi? 
7.
Hozirgi kunda ikkilamchi metallarni qayta ishlash usullaridan qaysi bir usul 
keng tarqalgan? 
8.
Pirometallurgik usul imkoniyatlari nima bilan baholanadi? 
9.
Minorali pechlarni ishlashini qanday takomillashtirish mumkin? 
10.
Ikkilamchi metallarni eritishdan hosil bo‗lgan shlaklarga qanday ishlov 
beriladi? 
11.
Gidrometallurgik usul imkoniyatlari nima bilan baholanadi? 
12.
Gidrometallurgik usul mohiyatini aytib bering?. 
13.
Ikkilamchi metallarni qayta ishlashning pirometallurgik usullarining 
mohiyati nimalardan iborat? 
14.
Ikkilamchi metallarni qayta ishlashning rivojlanishi haqida ma‘lumot 
bering? 

---

212 
8-BOB. METALLAR, TEMIR-TERSAK VA CHIQINDILARNI 
KORROZIYADAN HIMOYA QILISH 
8.1. Emirilish haqida umumiy ma’lumotlar va metallarda kimyoviy 
korroziya 
Metall konstruksiyalar ishlatiladigan hamma joyda - havoda ham, suvda ham, 
suv ostida ham metallar bilan ta‘sirlashuvchi va ularni emiruvchi ko‗plab moddalar 
mavjud. Ular metallarni korroziyalanishiga sabab bo‗ladi (8.1-rasm). Metallar 
korroziyasi - metallarning tashqi muhit bilan ximiyaviy yoki elektroximiyaviy 
ta‘sirlashishi natijasida o‗z-o‗zidan emirilish, chirish jarayonidir. Bunday emirilish 
havo kislorodi, nam oltingugurt, azot oksidlari va boshqa ximiyaviy aktiv 
moddalar ta‘sirida ham ro‗y beradi. Oddiy suvga nisbatan sho‗r suvda metallar 
ancha tez emiriladi. Po‗lat va cho‗yan buyumlari sirtidagi zang korroziyaning eng 
ko‗zga tashlanadigan ko‗rinishidir.
(a) (b)