O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi andijon mashinasozlik instituti “iqtisodiyot

10.5. Аvtоmоbil trаnspоrti kоrхоnаlаrining mоddiy-tехnik tа’minоtini rеjаlаshtirish
29 rejalashtirilgan muammolarni hal qilish uchun texnik-iqtisodiy axborotning tarkibi va mazmuni quyidagilardan iborat: • rejalashtirish darajasi (ATK, avtokolonnam, ARM, intrashop bo‘linmalar bo‘yicha); • rejalashtirish bosqichlari - prognozlash, istiqbolli, joriy; • rejalashtirish turi (texnik-iqtisodiy, operatsion-ishlab chiqarish); * muammoni hal qilishning funktsional maqsadi (transport hajmi, xizmat ko‘rsatish va ishlab chiqarish hajmi, mehnat va kadrlar masalalari, moddiy-texnika ta'minoti va boshqalar). Axborot bazasining bir qismi sifatida texnik-iqtisodiy va iqtisodiy me'yorlar va normativlarni, ularni shakllantirish va yangilash usullarini, istiqbolli va joriy rejalarni ishlab chiqishda ularni qo‘llash tartibini ifodalovchi normativ-huquqiy baza (NHB) alohida o‘rin tutadi.
NSB tashkil etishdan maqsad-rejalarning mutanosibligini ta'minlash, ishlab chiqarish zaxiralarini aniqlash va ulardan maksimal darajada foydalanish


Nazorat savollari:
1. Korxonada rejalashtirish nimani anglatadi?
2. Rejalashtirish usullarini sanab o‘ting.
3. Balansni rejalashtirish usuli nima?
4. Hisob-kitob va analitik rejalashtirish usuli qanday maqsadlar uchun ishlatiladi?
5. Iqtisodiy va matematik rejalashtirish usullarini ishlab chiqishga nima imkon beradi?
6. Grafoanalitik rejalashtirish usulining mohiyati nima?
7. Atkuchun rejalashtirish nima beradi?
9. ATK ning istiqbolli rejasi nimani belgilaydi?
10.Balans rejalashtirish usuli bilan balans turlarini ro‘yxatlash.
11-mаvzu. Аvtоmоbil trаnspоrti kоrхоnаlаridа ishlаb chiqаrish dаsturi vа rеjаsi.
Reja
11.1.Аvtоmоbil trаnspоrti kоrхоnаlаri хаrаkаtdаgi vоsitаlаr pаrkidаn fоydаlаnishning ishlаb chiqаrish dаsturi vа rеjаsini hisoblаsh.
Misol uchun, ta'mirlash zonasining texnik ta'siri bo‘yicha reja-topshiriq uch qismdan iborat. Birinchi bo‘lim-TXK-1, TXK-2 sonini, inson soatlarida joriy ta'mirlash hajmini o‘z ichiga olgan harakat tarkibini ta'mirlash va joriy ta'mirlash bo‘yicha ishlab chiqarish dasturi; har bir turdagi texnik ta'sir uchun rejalashtirilgan to‘xtash vaqti; TXK-1, TXK-2, 1000 km masofani joriy ta'mirlash, TXK-1, TXK-2 va joriy ta'mirlash ishlarining umumiy mehnat zichligi.
Ikkinchi bo‘lim-mehnat rejasi, shu jumladan yordamchi va xizmat ko‘rsatuvchi xodimlarning ishchi va mutaxassislari soni, ta'mirlash zonalari, xodimlarning har bir toifasi uchun ish haqi jamg'armasi va umuman ta'mirlash zonasi bo‘yicha. Uchinchi qism - xarajatlar smetasi va texnik ta'sir turlari bo‘yicha ishlab chiqarilgan xarajatlarni hisoblash. TXK-1, TXK-2 va 1000 km uzunlikdagi joriy ta'mirlash narxi quyidagi xarajatlar bo‘yicha aniqlanadi: ish haqi bilan ishlaydigan xodimlarning ish haqi; materiallar va ehtiyot qismlar narxi; xodimlarning ish haqi, shu jumladan yordamchi va xizmat ko‘rsatuvchi xodimlarning ish haqi.
Natijada, har bir turdagi texnik ta'sirning narxi hisoblab chiqiladi. Xo‘jalik hisobidagi ishlab chiqarish bo‘linmalarining operatsion oylik rejalari nihoyat ishlab chiqilgan va rejalashtirilgan oy boshlanishidan ikki-uch kun oldin korxona direktori tomonidan tasdiqlangan. Shundan keyin ular ijrochilarga keltiriladi. Yuqori sifatli operatsion rejalashtirishning muhim sharti xo‘jalik yurituvchi sub'ektlarning ishini yaxshi tashkil etilgan dastlabki hisob-kitobdir.