O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi andijon mashinasozlik instituti “iqtisodiyot

1.Sof diskontlangan daromad(SDD)

SDD=∑^T_t=0 (D_t-3t)*Kd= Kq * Kd , (10.94)

Bu yerda D_t-loyihani amalga oshirishning t-bosqichida daromad;
3t- t-bosqichidapsh bir xil xarajatlar.
SDD qiymati ijobiy bo‘lsa, loyiha samarali hisoblanadi (>0).
Diskontlangan foyda miqdori (sof diskontlangan daromad) loyihani tanlash mezoni bo‘lib xizmat qiladi: foyda qanchalik katta bo‘lsa, variant qanchalik foydali bo‘ladi.
2 daromadliylik indeksi
Ushbu ko‘rsatkichni hisoblash investitsiyalarni baholashning mustaqil va qo‘shimcha usuli bo‘lishi mumkin.
ID -Daromadlilik indeksi kapital qo‘yilmalar hajmiga ta'siri (chegirma daromad) miqdori nisbati bilan belgilanadi.

ID =∑^T_t=0 (D_t-3t)* Kt / Kv (10.95)

Agar rentabellik indeksi birdan ortiq bo‘lsa, loyiha samarali (bu holda daromad 0 dan ortiq); agar rentabellik indeksi birlikdan kam bo‘lsa, unda daromad birdan kam va loyiha samarasiz. Birlik daromad indeksining tengligi nol aniq joriy qiymatni, ya'ni foyda va kapital qo‘yilmalarning tengligini ko‘rsatadi.

2 Ichki daromadlilik me’yori
Ichki rentabellik darajasi amal qiladi, bu diskont normasini ifodalaydi
Yuqoridagi ta'sirlarning qiymati yuqoridagi qiymatlarga teng
Kapital qo‘yilmalar. Quyidagi tenglamani hal qilish jarayonida aniqlanadi:


= (10.96)
Agar qiymat investor tomonidan talab qilinadigan daromad normasidan katta yoki teng bo‘lsa, unda uning nuqtai nazari bo‘yicha ushbu loyihaga sarmoya kiritish samarali bo‘ladi.
4 chiqimlarni qoplash davri (joriy chiqimlarni qoplash) va investitsiya samaradorligi (kapital qo‘yilmalar) eng rivojlangan va keng qo‘llaniladi.
1 Sof diskontlangan daromad (Toq)
Chiqimlarni qoplash davri (davri) joriy , bu investitsiya to‘liq qaytish bor davomida vaqt oralig'i hisoblanadi. Pul tushumlarining yillarga teng taqsimlanishi bilan:
T_oq= (10.97)

Bu yerda: F_sf-sof foyda
A_m-amortizatsiya miqdori.
Diskontlash stavkasini tanlash investitsiyalarning iqtisodiy samaradorligini aniqlashning dinamik usullarini qo‘llashning asosiy qiyinchilikidir. Diskont stavkasi sifatida ko‘pincha quyidagi ko‘rsatkichlarni tanlash tavsiya etiladi:
- qarz mablag'lari stavkasi, ya'ni korxona hozirda qarz olishi mumkin bo‘lgan foiz;
- investitsiya anglatadi xavfsiz (xavf-xatarsiz) investitsiyalar, darajasi, deyarli nolga teng bo‘lgan pul daromad nepostupleniya xavfi. Barqaror iqtisodiyotga ega bo‘lgan mamlakatlarda davlat qimmatli qog'ozlari bo‘yicha foiz stavkasi bunday stavka sifatida ishlatiladi;
- xavf tuzatish bilan xavfsiz investitsiyalar bo‘yicha tikish.
Malumot uchun, investitsiya sinfiga qarab, taxminiy daromad me'yorlarini diskontlash stavkasi sifatida ishlatishingiz mumkin. Ushbu yondashuv ya Honko tomonidan taklif etiladi, u Evropa va Amerika korxonalariga kapital qo‘yilmalarni oltita sinfga ajratishning odatiy misolini asos qilib oldi. Taxminan minimal daromad darajasi, foiz, turli xil investitsiya sinflari uchun (Honko tomonidan) quyidagilar: