O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi andijon mashinasozlik instituti “iqtisodiyot

Nazorat savollari:

1. 
   Investitsiyalar kontseptsiyasini belgilash.
   
2. 
   Investitsiyalar qanday sabablarga ko‘ra tasniflanadi?
   
3. 
   "Kapital qo‘yilmalar"tushunchasini aniqlash.
   
4. 
   Investitsiyalar va kapital qo‘yilmalar o‘rtasidagi farq nima?
   
5. 
   Asosiy vositalarni ishlab chiqarish va ko‘paytirishni rivojlantirishda investitsiyalar va kapital qo‘yilmalarning roli qanday?
   

6. Yangi qurilish, texnik qayta jihozlash, rekonstruktsiya qilish va ishlab chiqarishni kengaytirish nimani anglatadi?
7 "Iqtisodiy samaradorlik"tushunchasiga ta'rif berish.
8 qiyosiy samaradorlikni aniqlash uchun qanday usullar qo‘llaniladi?
9. Ularning mohiyati nima, afzalliklari va kamchiliklari nima?
10 joriy, bir martalik va berilgan xarajatlar qanday?
11 Yillik iqtisodiy ta'sir qaysi formula bilan aniqlanadi?
12 Samaradorlikni hisoblashda vaqt omilini hisobga olish zarurati qanday?
13 Diskont normasi va diskont koeffitsienti qanday xarakterlaydi va qanday aniqlanadi?
14 Vaqt omilining ta'sirini hisobga olgan holda investitsiya loyihalarining samaradorligini qanday ko‘rsatkichlar ifodalaydi? Ularni hisoblash usuli qanday?
15 Ishlab chiqarish samaradorligini oshirishning asosiy omillari va yo‘llari qanday?
16. Ular qanday sabablarga ko‘ra tasniflanishi mumkin?


13-mаvzu.Trаnspоrtdа tаdbirkоrlikni rivоjlаntirishning аsоsiy yo‘nаlishlаri vа imkоniyatlаri
Reja
1.Tаdbirkоrlikni shахslаr vа trаnspоrt kоrхоnаlаrning o‘zаrо mаnfааtdоrligigа yo‘nаltirilgаn хаrаkаtlаri vа mulkiy mаs’ulligi аsоsidа аmаlgа оshirilаdigаn jismоniy vа yuridik shахslаrning tаshаbbuskоr mustаqil xo‘jalik fаоliyati
Har bir mamlakatning ijtimoiy-iqtisodiy rivojlanishi uchun tadbirkor biznes hamjamiyatini yuqori malakali kadrlar tayyorlashga kiritishdan tizimli ta'sirlar katta.
Universitetlarning o‘zlari bilan bir qatorda, ushbu hamkorlikka ta'lim xizmatlari iste'molchilari va oliy o‘quv yurtlari bitiruvchilari o‘zlarining malaka oshirishlari uchun o‘z malakalarini oshirishga intilayotgan korxona va tashkilotlar jalb qilingan. Natijada, tizimning tarkibiy qismlarining o‘zaro ta'siri tufayli tizimda yangi xususiyatlarning paydo bo‘lishidan iborat bo‘lgan tizimli ta'sir (emergentlik) mavjud. Bundan tashqari, yangi tizimning xususiyatlari uning alohida tarkibiy qismlarining xususiyatlariga mos kelmasligi mumkin.
Shuni ta'kidlashni istardimki, ushbu tizimlar deyst-13 tizimi tizimning oddiy elementlari orasidagi ichki o‘zaro ta'sirlarni tashkil qilish orqali samarali ish olib boradi, bu esa kelajakda tashqi yoki Markaziy boshqaruvga ehtiyoj sezmasdan muvofiqlashtirish va o‘sishga olib keladi. Bunday tizimning mavjudligi va rivojlanishi uchun alohida agentlarning harakatlarida muayyan darajadagi muxtoriyat va tasodifiylik talab etiladi. Bunday tizimning kelajagi faqat vaziyatlarni kuzatish va ijro etish orqali aniqlanishi mumkin. Bundan tashqari, bunday tizimlarning kelajakdagi holatini bashorat qiluvchi formulalar mavjud emas. Agar biz ushbu tizimlarga kiritilgan universitetlarning afzalliklarini ko‘rib chiqsak, ular aniq. Ularni uchta modulga ajratamiz: universitetlar, tashkilotlar va bitiruvchilar
Universitetlar uchun bu aniq ishlab chiqarish vazifalarini hal etish va korxonalar negizida ilmiy tadqiqotlar olib borish, "fan – amaliyot – biznes" tizimidagi hamkorlikni takomillashtirish, ta'lim dasturlarining sifati va ahamiyatini oshirish uchun universitet ta'lim mahsuloti iste'molchilaridan fikr-mulohaza olish imkoniyati, korporativ mijozlarni qayta tayyorlash uchun yangi ta'lim xizmatlari bozori mavjud. Bitiruvchilar uchun bu ularning kelajakdagi ish beruvchilarini aniqlash, kasbiy malakasini doimiy ravishda oshirish imkoniyatidir. Ish beruvchilar uchun-yosh mutaxassisning lavozimga bosqichma-bosqich kirishini ta'minlash: o‘quv amaliyoti-ilmiy ish - ishlab chiqarish va diplom oldi amaliyoti – amaliyot-tashkilotda ishga joylashish, bu malakasiz mutaxassisni ishga olish xavfini kamaytiradi.
Shuningdek, ish beruvchi universitet resurslaridan foydalanish imkoniyatini hamda o‘z mutaxassislarini qayta tayyorlash va malakasini oshirishni tashkil etish imkoniyatini qo‘lga kiritadi. Agar ushbu tizim alohida universitetni o‘z ichiga olmaydi, biroq tarmoq hamkorlik shartnomasi bilan birlashtirilgan bir nechta ta'lim muassasalari bo‘lsa, unda universitet-ish beruvchilar-bitiruvchilar moduli doirasida tizimli ta'sir ko‘paymoqda. Bundan tashqari, bunday hamkorlikning ettita yo‘nalishi mavjud:
1. Ta'lim sohasidagi hamkorlik( mavjud dasturlar doirasida mutaxassislarni birgalikda tayyorlash, yangi ta'lim dasturlarini yaratish va amalga oshirish, hamkor universitet ish beruvchilaridan barcha turdagi amaliyotlarni o‘tkazish, o‘qituvchilarni alohida kurslarni o‘qishga taklif qilish, talabalar va oliy o‘quv yurtlari bitiruvchilari o‘rtasida bilim almashish
2. Ishga joylashish va martaba sohasidagi hamkorlik (agar bir nechta universitetlar va ularning korxonalari ushbu hamkorlikka jalb qilingan bo‘lsa, bu ta'sir bir necha bor ortadi, ta'lim muassasasining obro‘si oshadi, bitiruvchilar o‘rtasida raqobat bor).
3. Axborot texnologiyalari sohasidagi hamkorlik (oliy o‘quv yurtlarining yagona axborot resurslaridan foydalanish, qayta tayyorlash va malaka oshirish masalalarini hal qilish uchun onlayn texnologiyalardan foydalanish imkoniyati).
4. Menejment va rivojlanish sohasidagi hamkorlik (umumiy individual aniq vazifalarni hal qilish uchun vasiylik kengashlari bilan hamkorlik qilish imkoniyati, individual ta'lim dasturlarini professional akkreditatsiya qilishda professional jamoalarning ishtiroki, universitetlar va hamkor korxonalarni rivojlantirish uchun kraudsorsing texnologiyalaridan
5. Qulay tarmoq muhitini shakllantirish sohasidagi hamkorlik universitetlar, kasb-hunar obrazi, tarmoq assotsiatsiyalarida oliy o‘quv yurtlari vakillarining ishtiroki, vazirliklar va kasb-hunar uyushmalarini ta'lim vazirligi tomonidan ishlab chiqilgan o‘quv rejalarini o‘zgartirishga jalb qilish bo‘yicha qulay jamoatchilik fikrini shakllantirish uchun qo‘shma dasturlarni ishlab chiqishni o‘z ichiga oladi. Va hokazo).
6. Ishlab chiqarish kooperatsiyasini tashkil etish sohasidagi hamkorlik universitetlarda korxonalarning ilmiy-ishlab chiqarish markazlarini tashkil etish, hamkor universitetlarni jalb qilish, muayyan korxonalarda universitet ilmiy-tadqiqot laboratoriyalarini tashkil etish, ayrim biznes-jarayonlarni oliy o‘quv yurtlariga autsorsingga o‘tkazish, universitetlarda konsalting markazlarini tashkil etishni nazarda tutadi).
Xulosa qilib aytganda, tizimning alohida tarkibiy qismlari o‘rtasidagi hamkorlikni yangi narsa deb atash mumkin emas, ammo hozirgi vaqtda u umumiy maqsadga ega bo‘lgan aniq vazifalarni hal qilish uchun – ta'lim muassasasining obro ' -e'tiborini oshirish va bozor talablariga va har bir mamlakatning ijtimoiy-iqtisodiy rivojlanish darajasiga mos keladigan mutaxassislarni tayyorlash sifatini oshirish uchun yanada maqsadli, tuzilgan bo‘ladi.