O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi a’zam xoliqov

14.5. O‘qituvchining “axborot madaniyati” tushunchasini 
o‘zlashtirishi 
O‘qituvchining “axborot madaniyati” pedagogik mahoratni mukam-
mal egallab borishning muhim bir yo‘nalishi sifatida tan olinmoqda. 
O‘qituvchining “axborot madaniyati” quyidagi mezonlar asosida shakl-
lanib boradi:
– o‘z kasbiy faoliyatiga tegishli axborotlarni olish, uni qayta ishlash 
va foydalanish metodlari va usullarini o‘zlashtirishi; 
– atrof olamdagi axborot jarayonlari haqida bilimlar va tasavvurlarni 
aks ettiruvchi o‘qituvchining pedagogik mahoratini takomillashtiruvchi 
sifatlar yig‘indisi, axborot vositalariga ega bo‘lish, axborot madaniyati 
bilan bog‘liq axloqiy – etik va kasbiy mahorat me’yorlari tizimini o‘z-
lashtirish, shuningdek kompyuter savodxonligiga ega bo‘lishi; 
– kompyuter savodxonligi va axborotni izlash malakasi, axborotdan 
foydalanish hamda baholash, kompyuter kommunikatsiyasi texnolo-
giyalariga ega bo‘lish, pedagogik faoliyatning barcha sohalarida axborot 
texnologiyalari imkoniyatlarini egallash va foydalanishdan iborat axborot 
omilkorligi. 
Zamonaviy axborot resurslari o‘qituvchiga o‘zining kasbiy maho-
ratini oshirishga yordam beradi. Bunday sharoitda o‘qituvchi: 

Ta’lim beruvchi sifatida – mashg‘ulotlar o‘tkazadi, dars jarayonini 
o‘quv-metodik jihatdan to‘g‘ri va samarali tashkil etilishini ta’minlaydi; 

Maslahatchi sifatida – bilish jarayonini boshqaradi, guruh bo‘lib 
maslahat va kommunikativ mashg‘ulotlarni olib boradi, o‘rganilayotgan 
mavzuning har xil masalalari bo‘yicha o‘quvchilarga yakka tartibda mas-
lahatlar beradi;

Menedjer sifatida – mashg‘ulotlar o‘tkazilishini boshqaradi, to‘la 
qonli maqsadga erishilishini nazorat qiladi (testlar, imtihonlar va shu 
kabilar). 
Hozirgi paytda o‘qituvchining axborot madaniyatini shakllantirish-
ning faqatgina birinchi, boshlang‘ich bosqichi – zamonaviy kompyuter 
savodxonligini shakllantirish bosqichi kuzatiladi. Umumta’lim maktab-
larini axborot–kompyuter vositalari bilan ta’minlash o‘qituvchining 

---

286 
kompyuter savodxonligini shakllantirish uchun sharoit yaratadi. Bilish 
jarayonini tashkil qilishning o‘zgartirilishi, kompyuterda axborot mahsu-
lotlarini, o‘quv dasturlarini yaratish malakalarini shakllantirish – o‘qituv-
chining axborot omilkorligini rivojlantirish yo‘lidagi keyingi qadam 
hisoblanadi. 
O‘qituvchining axborot madaniyati