O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi buxoro davlat universiteti «tasdiqlayman»

Tarix falsafasi va metodologiyasi fanining asosiy qismi
1-mavzu: Tarix falsafasi fanining predmeti, maqsadi va
vazifalari

Tarix falsafasi va metodologiyasi predmeti. Tarixshunoslik muammolari. Tarix nima degan savol bo‘yicha turli xil tushunchalar: fan, san’at, fikrlashning alohida shakli. Muammoning zamonaviy ko‘rinishi va o‘tmish konsepsiyasi. Metodologiya tarixiy tadqiqotlarni

o‘rganish fani sifatida. Metodologiya tarixiy tadqiqotlarni o‘rganish fani sifatida. Tadqiqot usullari. Tarix falsafasi va metodologiyasi predmeti. Tarixshunoslik muammolari. Tarix nima degan savol bo‘yicha turli xil tushunchalar: fan, san’at, fikrlashning alohida shakli. Muammoning zamonaviy ko‘rinishi va o‘tmish konsepsiyasi. Metodologiya tarixiy tadqiqotlarni o‘rganish fani sifatida.

2. 
   mavzu. Antik davr tarix falsafasi
   

YUnon-rim mutafakkirlari tarixning tabiati to‘g‘risida. Teokratik tarix va afsona. Gerodot tomonidan ilmiy tarixning yaratilishi. YUnon tafakkuridagi tarixga qarshi tendensiya. Tarixning mavzusi va mohiyati haqida yunoncha ta’limot. YUnonistonning tarixiy usuli va uning chegaralari. Logograflar. Gerodot - "tarix otasi". Fukidid. Ellin davri va uning YUnon olamiga ta’siri. Antik faylasuflar va tarixchilar tomonidan ilgari surilgan tarixga ta’sir ko‘rsatuvchi omillar: moddiy va ijtimoiy omillar, psixologik, axloqiy va ma’naviy sabablar, inson tabiatining xususiyatlari, tarixiy fatalizm. Tarixni tushunish ellinistik an’anasinining Rimga o‘tishi. Polibiy "Tarix". Tit Liviyning asarlari. Tatsitning "Annallar" va "Tarix" asarlari. Ammian Marsellin - "so‘nggi Rim tarixchisi".

2. 
   mavzu. O‘rta asrlar tarix falsafasi
   

Xristian g‘oyalarining ta’siri. Xristian tarixshunosligining o‘ziga xos xususiyatlari. O‘rta asr tarixshunosligi. Tarixning xristian ilohiѐti. Uning asosiy prinsiplari: dualizm, providensionalizm, esxatologiya. Tarixning yangi xronologiyasining paydo bo‘lishi. Avreliy Avgustin "Xudo shahri to‘g‘risida". O‘rta asrlarda dunyo va odamni his etish. Boesiyning O‘rta asrlar Evropa madaniyatining shakllanishidagi o‘rni. O‘rta asrlar fazosi. O‘rta asrlarda abadiylik va vaqt haqidagi g‘oyalar. Jamiyat va shaxs. O‘rta asr tafakkurining simvolizmi (ramzliligi). Tarixning o‘rta asrlar teologiyasida rivojlanish g‘oyasi. O‘rta asrlardagi tarixiy bilimlarning tuzilishi. O‘rta asr tarixshunosligining o‘ziga xos xususiyatlari. Ikki janrning paydo bo‘lishi - yilnomalar (annallar) va tarix (amallar). 4 monarxiya bo‘yicha tarixni yangi davrlashtirish.

2.