O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi guliston davlat universiteti L. A. Botirova, D. M. Tagayeva

MAVZU: MOYCHECHAK TURINI ANIQLASH USULLARI. 
Dars maqsadi
: Talabalarda Moychechak turkumi turlarini aniqlash usullari 
ko’nikmalarini shakillantirish. 
Identiv o’quv maqsadlari:
1.
 
Moychechak turkumi turlari to’g’risida ma’lumot bera oladi.
 
2.
 
Moychechak turkumi turlarini aniqlash usullarini biladi.
 
 
Kerakli jihoz va materiallar: 
o’simliklar aniqlagichi, gerbariylar, rasmlar, lupa, 
slaydlar. 
Qisqacha nazariy ma’lumotlar. 
Moychechak-
Matricaria L 
turkumi turlari Qoqio’tdoshlar 
Asteraceae 
oilasiga 
mansub.
Dorivor, qirqmabarg moychechak
-ромашка аптечная-
Matricaria recutita L. 
bo’yi 15-40 sm keladigan bir yillik o’t o’simlik. Poyasi tik o’sadi, sershox. Barglari 
ingichka chiziqsimon, o’tkir uchli segmsntlarga ikki marta patsimon ajralgan bo’lib, 
poyasi bilan shoxlarida ketma-ket o’rnashgan. Gullari uzun bandli (yashil 
moychachakniki kalta bandli), poyasi bilan shoxlari uchidagi savatchaga joylashgan. 
Savatchaning tilsimon gullari oq rangli (yashil moychechakda tilsimon gular 
bo’lmaydi), naychasimon gullari sariq yoki yashil rangli. Mevasi –pista. May oyidan 

---

84 
boshlab kuzgacha gullaydi va mevasi yetiladi. Tibbiyotda uning ikki turi ishlatiladi: 
Dorivor, qirqmabarg moychachak-ромашка аптечная-
Matricaria recutita L. 
Yashil 
(Xushbo’y) moychechak- ромашка душистая-
 Matricaria matricarioides Less Porter 
Chittigul moychechak.
 
Bir yillik o’simlik. Poyasi 14-40 sm, 1 ta yoki ko’p, 
tuksiz, uchki qismi shoxlangan, tik o’suvchi. Barglari och-yashil, qo’sh patsimon 
qirqilgan. Savatchasi yakka-yakka, o’rtadagi gullari sariq. Iyun-avgust oylarida gullab, 
meva beradi. Cho’l, adir va tog’larda, vohalarda, ariq, kanal bo’ylarida o’sadi. 
Toshkent, Sirdaryo, Samarqand, Jizzax, Farg’ona viloyatlarida tarqalgan.