1-masala: Uzunligi
l =0,981m bo‘lgan sterjen uchidagi
m=2kg massali M
moddiy nuqta OA=1,
5l vertikal oʻq atrofida
ω =4,47rad/s burchak tezlik bilan
tekis aylanadi (5.1-shakl). OA va MA sterjenlarning massasini hisobga olmay,
tayanchlardagi gorizontal reaksiya kuchlari va sterjenning vertikal bilan hosil
qilgan burchagini graduslarda toping. Tayanchlar orasi 0,5
l ga teng.
5.1-shakl.
Yechish: Moddiy nuqtaga ta’sir etayotgan tashqi kuchlar
ogʻirlik
kuchi, sterjenning zoʻriqishi va inersiya kuchlari
,
ni chizmada
tasvirlaymiz (5.2-shakl).
5.2-shakl.
Mτnb oʻqlarga nisbatan muvozanat shartlari tuziladi:
z y n x τ b M
277
(1)
bu yerdagi markazdan qochma inertsiya kuchi
2
(2)
boʻlgani uchun, sistemaning 2-tenglamasidan
S = m . sistemaning 3-tenglamasidan
demak
3)
OA va MA sterjen hamda M moddiy nuqtani sistema deb olib, ta’sir
etyotgan tashqi kuchlar qatoriga inertsiya kuchlarini qoʻshamiz va
muvozanat shartlarini tuzamiz (5.3-shakl). MA sterjenning zoʻriqishi
sistema uchun ichki kuch boʻlib qoladi.
5.3-shakl.
x
y
z
M
O
A
h
r
278
bu yerda
h = OA-MA r = MA u holda uchinch tenglamadan
birinch tenglamadan
33,94
B. MUMKIN BOʻLGAN KOʻCHISH PRINSIPI. Statika
