O`zbekiston respublikasi oliy va o`rta maxsus ta‟lim vazirligi mirzo ulug`bek nomidagi
Kartoshka bargining buralishi virusi (KLV)
Yüklə 0,82 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
Kartoshka bargining buralishi virusi (KLV) [R/1:2/28:S/S:S/Ap] birinchi
marta 1967 yilda D. Peters shaftoli shirasi gemolimfasida aniqlagan, 1968 yilda esa 1 0
M. Koxime Physalis floridana o‗simligidan toza holda ajratib olishga muvaffaq bo‗ldi. Virus o‗simlikda barg rangining ochlashishi va dag‗allashishi, hamda barg plastinkasining yuqoriga qayiqsimon buralishi kabi kasallik alomatlarini keltirib chiqaradi [12,17]. Bu virus lyuteoviruslar oilasiga mansub bo‗lib, virioni sharsimon shaklda, o‗lchami 23-25 nm ni tashkil etadi . Virusning m.m. 28,3 × 10 6 D, virionning 28% ni RNK, 72% ni oqsil tashkil etadi. RNK ning m.m. 2,0 × 10 6 D, oqsilining m.m. 26,3 ×
3 D [24], sedimentatsiyakoeffitsenti 127 S, E 260 0,1%,
1sm≈5 ekanligi keltirilgan. Virusning HTFY darajasi 80°S ni tashkil etadi, virus 42-43°C da 1-5 kun, 20°C da esa bir oydan ortiq saqlanadi [24,9].
KLB mexanik usulda yuqmaydi, ammo payvandlash orqali juda oson yuqadi [19]. Tabiiy sharoitda esa bir qator o‗simlik bitlari, ya‘ni Myzus persicae Sulz., Myzus ascalonium, Myzus circum flexus Buckt., Myzus ornofus, Myzus convolvuli Kalt., Macrosiphum solanifolii Ashm. kabi turlari yordamida tarqaladi. Ularning ichida virusning eng yaxshi tashuvchisi Myzus persicae Sulz. ekanligi bir qator mualliflar tomonidan isbotlangan [13].
Virus Datura stramonium L. o‗simligida 20-30 kun o‗tgandan so‗ng barg tomirlari orasida xloritik dog‗larni Phisalis angulata L. o‗simligida ham xuddi shuncha muddatda o‗simlik o‗sishining sekinlashishi, barg buralishi va atrofida qizg‗ish dog‗larni [19], Ph. floridana Rubd. o‗simligida esa 8-15 kundan so‗ng o‗simlik o‗sishining sekinlashishi, bargning sarg‗ayishi va xloroz kabi kasallik alomatlarini keltirib chiqaradi [17]. Bu virus tabiiy sharoitda Solanaceae oilasi vakillaridan pomidor (Lycopersicon esculentum), bangidevona (Datura
bolg‗or qalampiri (Capsicum annium), baqlajon (S. melongena), Physalis floridana, Ph. angulata kabi o‗simliklarni kasallantiradi [8,17]. Kartoshka hosildorligini 38-74%, kasallik kuchli tarqalgan hollarda esa 80% gacha pasaytiradi [17].
|