O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi n. N. Zaripov

Mo`yqalam va qalam bilan ishlash 
PhotoShop 
foydalanuvchilari orasida fotograflar bilan birga dizaynerlar, 
rassomlar ham ko`p uchraydi. Ular uchun tayyor rasmlarni qayta ishlash bilan birga 
yangi tasvirlami yaratish ham muhim. Buning uchun chizish uskunalaridan 
foydalanish kerak bo`ladi. 
PhotoShop
da chizish uskunalaridan 
Кисть
(
Mo`yqalam
), 
Карандаш
(
Qalam
) va 
Линия
(
Chiziq
) mavjud bo`lib, ular yordamida mos ravishda 
chiziqlami chizish, sohalami bo`yash va tasvirga tayyor geometrik shakllarni kiritish 
mumkin. Bundan tashqari, tasvirlarga vektor grafika elementlarini joylash uchun 
Перо
(
Pat
) deb ataluvchi uskuna ham mavjud. Mo`yqalam va qalam uskunalari 
uskunalar satrida bitta tugma ostiga joylangan. Bu tugma uskunalar satrining 
to`rtinchi qatori ikkinchi ustunida joylashgan. Uning ustiga sichqonchani olib kelib, 
o`ng tugmasini bossak, unga mos uskunalar ro`yxati chiqadi. Bu uskunalarni 

---

126 
chaqirish uchun klaviaturada lotin harfi 
В
ni bir yoki bir necha marta bosish ham 
mumkin: 
6.2.30-rasm. Mo`yqalamni tanlash 
Agar qalam yordamida kesma chizish kerak bo`lsa, 
Shift
tugmasini bosib turib, 
kesmaning uchlari bo`lishi kerak bo`lgan joyda sichqonchaning chap tugmasini 
bosish kerak bo`ladi. 
Alt 
ni bosib turib, tasvirning biror joyiga sichqonchani olib kelib, chap
tugmasi bosilsa, shu nuqtaning rangi asosiy rang sifatida tanlanadi va keyingi 
chiziqlar shu rangda chiziladi. 
6.1.31-rasm. Mo`yqalam bilan ishlash.
Кисть
(
Mo`yqalam
) uskunasini tanlaganimizda, parametrlar satri quyidagi 
ko`rinishga o`tadi: 
6.2.32-rasm. Кисть(Mo`yqalam) uskunalar satri 
Bu tugmalardan asosiylarini bilan tanishib chiqamiz: 
A
- tayyor mo`yqalamlami tanlash. 
В
- mo`yqalamning diametrini va ko`rinishini tanlaydi. 
С
- 
Кисть
(
Mo`yqalam
) palitrasini ekranga chaqiradi. 
D
- rasmdagi va mo`yqalam ranglarini aralashtirish tartibi (yigirmadan ortiq 
variantlar mavjud) 
A 
B 
C 
D 
E 
F 
G 
H 
I 

---

127 
E
- mo`yqalamda chizilgan tasvirning shaffofmasligi (shaffoflik ortgan sari 
bo`yalgan soha ostidagi tasvir ko`proq ko`rinib turadi). 
G
- mo`yqalam tolalarining qattiqligi kamaygan sari bo`yalgan soha bo`yoq bilan 
qoplanishi foizi ortib boradi. 
H
- bo`yoqni surkash tartibidan purkash tartibiga o`tkazadi (aerograf tartibi).
Mo`yqalamning parametrlarini o`rnatishda va u bilan ishlashda 
Кисть
(
Mo`yqalam
) palitrasidan foydalanish qulayroq. Uni parametrlar satridagi 
С
tugmasini bosib yoki boshqa palitralar kabi asosiy menyu orqali chaqirish mumkin. 
Bu palitraning ko`rinishi quyidagi rasmda ko`rsatilgan. Bu palitra yordamida 
mo`yqalamlar to`plamini (
A
), mo`yqalamning shakli (
B
), uning kattaligi (
D
, 
E
), 
qancha burchakka burilganligi (
H
), enining necha foiz tashkil etishi (
I
), ikkita izi 
orasidagi masofa (
K
) kabi parametrlarini tanlash mumkin. Rasmda barg 
ko`rinishidagi mo`yqalam tanlangan, uning o`lchami 90 pikselga teng, 45° ga 
burilgan, eni 56% ni tashkil etadi. Ikkita izi orasidagi masofa 100% ga teng. 
Shuningdek, bu yerda mo`yqalamning tasvirdagi izi parametrlarini o`zgartirish (
С
), 
mo`у qalam izini gorizontal (
F
) va vertikal (
G
) o`girish, mo`yqalamning qattiqligini 
o`zgartirish (
J
) mumkin. 
Qalamning parametrlar satri mo`yqalam parametrlari satri kabi ko`rinishga 
ega. Qalamning parametrlarini ham mo`yqalam parametrlari kabi o`zgartirish 
mumkin. Masalan, qalam chizadigan chiziqning qalinligini o`zgartirish uchun uning 
parametrlar satridagi ikkinchi tugmani (oldingi darsdagi suratda 
В
tugma)ni 
bosamiz.
6.2.33-rasm. Mo`yqalam parametrlarini sozlash.

---

128 
Hosil bo`lgan muloqot oynasidagi birinchi surgichni surib, qalamning 
qalinligini o`zgartirish mumkin. Ikkinchi surgich qalamning yumshoq va qattiqligini 
o`zgartiradi. Uni chapga sursak, qalamning qattiqligi oshadi, o`ngga sursak, qalam 
yumshoqroq bo`ladi. Qalam bilan chiziq chizish uchun sichqonchaning chap 
tugmasini bosib, u suriladi. Bunda to`g`ri chiziq kesmalarini chizish juda qiyin. Agar 
qalam yordamida kesma chizish kerak bo`lsa, Shift tugmasini bosib turib, 
kesmaning uchlari bo`lishi kerak bo`lgan joy da sichqonchaning chap tugmasini 
bosish kerak bo`ladi. 
Shift
tugmasini va sichqonchaning chap tugmasini bosib turib, 
sichqonchani harakatlantirsak, harakat yo`nalishiga qarab vertikal yoki gorizontal 
kesmalar chiziladi. Agar 
Ctrl
tugmasi bosilsa, chizilgan chiziqni siljitish mumkin 
bo`ladi (siljitish uskunasi vaqtincha ishga tushadi). 
Alt
tugmasi esa tomizg`ich 
uskunasini vaqtincha ishga tushiradi. 
Alt
ni bosib turib, tasvirning biror joyiga 
sichqonchani olib kelib, chap tugmasi bosilsa, shu nuqtaning rangi asosiy rang 
sifatida tanlanadi va keyingi chiziqlar shu rangda chiziladi. Qalam yordamida 
chiziqlar chizishdan tashqari, uning shaklini o`zgartirib, tasvirga turli shakllarni 
joylash mumkin. Masalan, yuqoridagi rasmda keltirilgan muloqot oynasining pastki 
qismidagi maydonchaning vertikal surgichni pastga sursak, unda qalamning yangi 
shakllari paydo bo`ladi. Undan maysa yoki barg shaklidagi qalamni tanlab, tasvirni 
osongina maysalar va barglar bilan to`ldirish mumkin.