294
Ishning maqsadi.
Avtombilning old va orqa o’qlari bo’yicha ag’darilish burchaklarini aniqlash.
1. Avtomobilning orqa o’qi bo’yicha ag’darilish burchagini aniqlash. (4.1-rasm)
4.1-rasm. Qiya yo’lda pastdan yuqoriga tezlanish bilan
harakatlanayotgan
avtomobil.
Turg’unlikning yo’qolishi natijasida ketingi g’ildirakning yo’l sirti bilan
ilashgan O
2
tayanch
nuqta atrofida P
x
kuch va ag’daruvchi moment ta`sirida orqaga
ag’darilishi mumkin.
Avtomobil ag’darilmasligi
uchun O
2
tayanch nuqtaga nisbatan kuchlarning
momentlarini yig’indisi nolga teng bo’lishi lozim, ya`ni:
0
2
=
å
o
M
0
=
×
-
×
h
P
b
P
x
y
(1)
a
cos
×
=
a
y
G
P
(2)
a
sin
×
=
a
x
G
P
(3)
(2) va (3) larni (1) ga qo’yamiz;
0
sin
cos
=
×
×
-
×
×
h
G
b
G
a
a
a
a
bu ifodani soddalashtirsak quyidagi ifoda kelib chiqadi:
h
b
tg
=
a
;
bu yerda: b va h-og’irlik markazining koordinatalari.
Ag’darilish burchagining ruxsat etilgan chegaralangan ag’darilish
burchagi,
engil avtomobillar uchun:
0
45
=
a
ga;
yuk avtomobil
va avtobuslar uchun
0
45
....
35
=
a
ga teng bo’ladi.
13.b-rasmda. Qiya yo’lda yuqoridan pastga tezlanish
bilan harakatlanayotgan
avtomobil. Avtombil yuqoridan pastga tezlanish bilan harakatlanganda avtomobil
oldi g’ildirakning yo’l sirti bilan ilashgan O
1
tayanch
nuqta atrofida P
x
kuch va
ag’daruvchi moment ta`sirida oldinga ag’darilishi mumkin.
R
x
va R
u
kuchlarning momentlarining yig’indisini nolga tengligidan, ya`ni;
0
1
=
å
o
M
(
)
0
sin
cos
'
'
=
×
×
-
-
×
×
h
G
b
L
G
a
a
a
a
bundan
(
)
0
sin
cos
'
'
=
×
=
-
×
h
b
L
a
a
h
a
h
b
L
tg
=
-
=
'
a
;
Ag’darilish burchagining ruxsat etilgan chegaralangan ag’darilish burchagi,
295
engil avtomobillar uchun:
0
'
60
³
a
ga;
yuk avtomobil va avtobuslar uchun
0
'
60
=
a
ga teng bo’ladi.
Ag’darilish burchaklarini aniqlash uchun oldingi tajriba ishidagi hisoblangan
avtomobilning og’irlik markazini koordinatalari (a,b,h) ni olinadi.
Avtomobilning
rusumi
a
b
h
a
'
a
Dostları ilə paylaş: 
