O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta`lim vazirligi namangan muhandislik-qurilish instituti transport vositalarining tuzilishi va nazariyasi fani bo’yicha

Avtomobilga ta’sir etayotgan kuchlarni xisoblash
Ishdan ko’zlangan maqsad:
-Avtomobil harakatiga qarshilik qiluvchi
kuchlarni o’rganish va ularni yengish
uchun sarf bo’ladigan quvvatni aniqlash
Kerakli asboblar:
- CHizg’ich, qalam, rezinka va kalkulyator

---

303
Mashg’ulotni bajarish tartibi:

Kurs ishi (loyihasi) variant tartibi bo’yicha berilgan avtomobilni
boshlang’ich ma’lumotlarini Qisqa avtomobil ma’lumotnomasi asosida yozib
olamiz.
Rasm. Avtomobil harakatiga qarshilik ko’rsatuvchi kuchlar
Masalani yechish uchun tenglamalar
1. Balandlikka chiqishga qarshlik kuchi va uni yengishga sarf
bo’ladigan quvvat:
a
a
Sin
G
P
a
×
=
, N
1000
.х
а
V
P
N
×
=
a
a
, kVt.
bu yerda, V
a.x.
– avtomobilning I, II, III, IV, V uzatmalardagi xarakatlanish
tezliklari, km/soat
2. G’ildirashga qarshilik kuchi va uni yengishga sarf bo’ladigan quvvat:
a
cos
×
×
=
f
G
Р
a
f
, N
1000
.х
а
f
f
V
P
N
×
=
, kVt
avtomobil 80 km
/soat tezlikdan yuqori tezlikda harakatlanganda g’ildirashga
qarshilik koeffitsientini emprik ifoda yordamida quyidagicha aniqlanadi:
÷÷
ø
ö
çç
è
æ
+
×
=
2000
1
2
max
.
0
a
V
f
f
,
bu yerda; V
amax
– avtomobilning maksimal tezligi, km
/soat.

quyida yo’l turlari bo’yicha

f
o
ning qiymatlari keltirilgan:
(
)
c
км
V
f
a
/
80
0
<
bo’ladi
qoniqarli asfaltlagan yo’lda 0,018-0,020
tosh yo’lda 0,023-0,030
shag’alli yo’lda 0,020-0,025
tuproqli yo’lda 0,025-0,035
qumli yo’lda 0,100-0,300
qorli yo’lda 0,070-0,300
hisoblashlarda f ning o’rtacha qiymatlarini qabul etiladi.