O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi nizomiy nomidagi toshkent davlat pedagogikauniversiteti
KHK o’quvchilarini kasbga yo’naltirish va mutaxassislik
Yüklə 0,62 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
1.1. KHK o’quvchilarini kasbga yo’naltirish va mutaxassislik
kasbiga oid bilimlarini informatika va axborot texnologiyalari fani asosida rivojlantirishning nazariy asoslari. Hozirgi davrda biror-bir sohada ish yuritish uni boshqarishni kompyutersiz tasavvur qilish qiyin. XXI asr savodxon kishisi bo’lish uchun, avvalo, kompyuter savodxoni bo’lish, axborot texnologiyalarini puxta egallamog’i lozim. Har bir mutaxassis, u qaysi soxada ishlashidan qatiy nazar, o’z vazifasini zamon talabi darajasida bajarishi uchun axborotga ishlov beruvchi vositalarni, ularni ishlatish uslubiyotini bilishi va ularda ishlash ko’nikmasiga ega bo’lishi zarur. Shu sababli bugungi kunda mustaqil Respublikamizda ta’lim sohasida amalga oshirilayotgan tub isloxotlarning mazmun-mohiyati, maqsadi va vazifalariani aniq belgilab olingan. Jumladan, «Kadrlar tayorlash milliy dasturi»da «Kadrlar tayyorlash tizimi va mazmunini mamlakatning ijtimoiy va iqtisodiy taraqqiyoti istiqbollaridan, jamiyat ehtiyojlaridan, fan, madaniyat, texnika va texnologiyalarining zamonaviy yutuqlaridan kelib chiqqan holda qayta qurish nazarda tutiladi» deb belgilab qo’yilgan 8 . O’zbekiston Respublikasi Prezidenti I.A.Karimovning O’zbekiston Respublikasi Oliy Majlisi Qonunchilik palatasi va Senatning 2010 yil 27 yanvar kuni bo’lib o’tgan qo’shma majlisidagi “Mamlakatni modernizatsiya qilish va kuchli fuqarolik jamiyati barpo etish – ustivor maqsadimizdir” 9 , hamda Vazirlar Mahkamasining 2010 yil 29 yanvar kuni bo’lib o’tgan majlisidagi “Asosiy vazifamiz–Vatanimiz taraqqiyoti va halqimiz farovonligini yanada yuksaltirishdir” 10 mavzularidagi ma’ruzalarida ham o’quv jarayoniga yangi axborot–kommunikatsiya va pedagogik texnologiyalarni, elektron darsliklar hamda multimedia vositalarini keng joriy etish hisobiga mamlakat umummaktablari, 8 A.A.Abduqodirov, R.R. Boqiev, M.E.Mamarajabov. Akademik litsey va Kasb-hunar kollеjlarda “Informatika” fanidan takomillashtirilgan fan dasturi. 9 O’zbekiston Respublikasi Prezidenti I.A.Karimovning O’zbekiston Respublikasi Oliy Majlisi Qonunchilik palatasi va Senatning 2010 yil 27 yanvar kuni bo’lib o’tgan qo’shma majlisidagi “Mamlakatni modernizatsiya qilish va kuchli fuqarolik jamiyati barpo etish – ustivor maqsadimizdir” mavzusidagi ma’ruzasi.- “Xalq so’zi” ro’znomasi, 2010 yil 28 yanvar. 10 O’zbekiston Respublikasi Prezidenti I.A.Karimovning Vazirlar Mahkamasining 2010 yil 29 yanvar kuni bo’lib o’tgan majlisidagi “Asosiy vazifamiz – Vatanimiz taraqqiyoti va halqimiz farovonligini yanada yuksaltirishdir” mavzusidagi ma’ruzsi.- “Xalq so’zi” ro’znomasi, 2010 yil 30 yanvar. 12 kasb–hunar kollejlari va litseylarida, oliy ta’lim muassasalarida ta’lim berish sifatini tubdan yaxshilash, ta’lim muassasalarining o’quv-laboratoriya bazasini eng zamonaviy o’quv va laboratoriya uskunalari, kompyuter texnikasi bilan mustaxkamlash vazifalari qo’yilgan. Ta’limning kasbiy yo’naltirilganligi qaralayotgan fanning o’qitish mazmunining o’quv maskanining asosiy maqsadlariga yo’naltirilganligi bilan belgilanadi. Ta’limni kasbga yo’naltirilganligi pedagogik dasturiy vositalardan o’ziga xos ravishda shunday foydalanishdan iboratki, bunda bir tomonda o’quvchilarning dasturda ko’zda tutilgan bilim, ko’nikma va malakalarini egallashlariga imkon yaratilsa, ikkinchi tomondan, tegishli kasbga munosabatni, bo’lg’usi ishchi shaxsning kasbiy sifatlarini shakllantiradi. « Kadrlar tayorlash milliy dasturi»dagi talablarni o’zida aks ettiruvchi ta’limning shakli va metodlarini ishlab chiqish hamda ularni amalga oshirish oldimizda turgan vazifalarni hal qilishning asosiy yo’llaridan biridir. Bu vazifalar qatoriga, shubhasiz, o’quv dargohining yo’nalishiga qarab, umumta’lim fanlarini turli fan asoslari bilan aloqadorlik, fanlararo aloqadorlik, izchillik, kasbiy yo’naltirilganlik sharoitlarida olib borish ham kiradi. Informatsion ta’limning kasbga yo’naltirilishi va uning o’quvchilar kasbiy tayyorgarlik darajasiga ta’sir ettirilishi kasb–hunar kollejlarida informatika va axborot texnologiyalari o’qitilishining takomillashtirish yo’llaridan biridir. Ta’limni kasbiy yo’naltirilganligini amalga oshirish uchun esa metodik talab va shartlarni ochib berish kerak. Kasbiy yo’naltirishdagi aosiy talab umumta’lim va kasbiy tayyorgarlik o’rtasida aloqadorlik o’rnatishdan iborat. Bunda ta’lim mazmunini amaliyot bilan bo g’lash eng muhim omillardan biri hisoblanadi. Umumta’lim fanlari kasbiy mazmunining kuchaytirilishi hamda o’qitishning mazmuni, shakl va vositalariga umumiy va kasbiy ta’lim orasidagi aloqalarning kiritilishi kasbga yo’naltirilgan ta’limni amalga oshirishning asosiy metodik shartidir. O’quv materialining har bir mavzusiga reja tuzishda shu mavzuga tegishli ishlab chiqarish ta’limi materialining hajmi va mazmuni qatiy aniqlanishi, ishlab 13 chiqarish ta’limi bilan informatikani o’qitish orasidagi aloqalarning shakllarini ishlab chiqish maqsadga muvofiq. Informatika va axborot texnologiyalari o’qitishni kasbga yo’naltirishning eng samarali shakllari nazariya va amaliyotni birgalikda olib borgan holda kasbga yo’naltirish. Nazariya bilan amaliyotning aloqadorligini amalga oshirish o’quvchilarda tasavvur, kuzatuvchanlik, mantiqiy tafakkur kabi psixologik komponentlarni rivojlantirishga sabab bo’ladi. Bu komponentlar esa umumta’lim fanlarida rivojlantiriladi. Yangi sharoitlarda bilimlarni tatbiq qila olish o’quvchilarning aqliy rivojlanishining eng muhim ko’rsatkichlaridan biridir. Bunda fanning abstrakt sxema sifatida emas, balki birinchi navbatda faoliyat quroli sifatidagi roli zarur. Kasbga yo’naltirish imkoniyatlarini aniqlash uchun informatika va axborot texnologiyalari fani va kasbiy fanlar bo’yicha o’quv reja va dasturlar, darslik va o’quv qo’llanmalari qiyosiy tahlil etiladi. Tegishli kasb uchun bo’lajak ishchining kasbiy xislatlari o’rganiladi. O’quv materialining har bir mavzusiga tayyorgarlik ko’rishda shu mavzuga tegishli ishlab chiqarish ta’limi materialniing hajmi va mazmuni qatiy aniqlanishi, ishlab chiqarish ta’limi bilan “informatika va axborot texnologiyalari” fanini o’qitish orasidagi aloqalarning shakllarini ishlab chiqish maqsadga muvofiq. Kasb-hunar kollejlari o’quvchilarning kasb-hunarga moyilligini, layoqatlarini, bilim va ko’nikmalarini rivojlantirish, ularning tanlagan yo’nalishlari bo’yicha bir yoki bir necha zamonaviy kasb egallash imkonini beradi. Mutaxassisliklar talablaridan kelib chiqadigan ta’limning maqsad va vazifalarining murakkablashuvi kasb-hunar kollejlari talabalarining informatsion tayyorgarligini kasbga yo’naltirishning shakl va metodlarini ta’limning turdosh, kasbiy fanlar bilan o’zaro aloqadorligini va izchilligini kuchaytirgan holda takomillashtirish zaruriyatini tug’diradi. Yüklə 0,62 Mb. Dostları ilə paylaş:
|