О‘zbekiston respublikasi oliy va о‘rta maxsus ta’lim vazirligi qarshi muhandislik iqtisodiyоt instituti

6. Kesib ishlashning yuqori unumli usullari 
Kesib ishlashning yuqori unumli usullari SMAD sistemasining puxta, bikr, ishonchli va 
aniq bo‟lishini talab etadi.
Jadal yo‟nish. Tadqiqotlar o‟tkazishda oldingi burchagi manfiy bo‟lgan metallokeramik qattiq 
qotishmali keskichlardan foydalaniladi, buning natijasida 280 m/min.ga yetadigan yuqori kesish 
tezligiga erishish mumkun bo‟ladi. Hozirgi vaqda metallarning jadal yo‟nish usulidan metall 
ishlash sanoatida keng ko‟lamda foydalanilmoqda va kesish tezligi minutiga bir necha yuz va 
xatto bir necha ming metrga yetkazilmoqda. Jadal yo‟nishda ishlatiladigan keskichlar: 
1. B.Bikov konstruktsiyaasidagi keskich. (tezkor tokar). Utuvchi qayirma keskich bo‟lib, 
unga T15K6, T30K4 qattiq qotishma kovsharlanadi. Bu keskichda uglerodli po‟latlar 1800 
m/min tizlikda yo‟niladi.

= 45
0
, 

= 0
0
, h = 0,5...1,5 mm qilib keskichning oldigi yuzasiga chuqurcha o‟yiladi. (Radiusi 
= 2 mm). Tozalab va chala tozalab yo‟nishda, odatda 500... 800 m/min kesish tezligidan 
foydalaniladi. Keskechning turg‟unligi T = 60 min. ga teng. 
2. G. S. Bortkevich konstruktsiyasidagi keskich (tezkor tokar).

---

T15K6 qattiq qotishma kavsharlangan torets yo‟nish keskichdan foydalaniladi. Keskichning 
oldingi yuzasiga eni 1,5 mm, 

= -2
0
, 

=90
0
bo‟lgan faska qilinadi. Ish jarayonida faskada 
chuqurcha va lentacha hosil bo‟ladi, lentachasining eni surish qimatining 0,8 ulushidan 1,5 
ulushigacha teng bo‟lgan keskichlar eng turg‟undir. Lentachaning eng 0,8 mm dan kamayishi 
bilan keskech kuyib ketadi. (15...20 min.dan keyin qayrab turiladi). Keskech po‟lat 
zagatovkalarni 700 m/mingacha tezlikda tozalab va chala tozalab yo‟nish uchun ishlatiladi (T = 
45...60 min bo‟ladi).