chiqarish xususiyati 6500-7500
kkal
kg
(27-31 M
j
kg
), alangalanish harorati 700
0
C ga yaqin,
maydalanishga qarshiligi 100-1400
kg
sm
2
, g‟ovakligi esa 45 - 55
.
Koksdan, asosan, domna pechlari va vagrankalarda cho‟yan ishlab chiqarishda yoqilg‟i
sifatida foydalaniladi. Keyingi yillarda kokslanuchi ko‟mirlarga kokslanmaydigan ko‟mir
qo‟shib koks olish usuli ishlab chiqilgan.
Mazut
neftni qayta ishlashda hosil bo‟lgan suyuq qoldiq massa bo‟lib, undan marten va
boshqa pechlarni qizdirishda yoqilg‟i sifatida foydalaniladi. Mazut yonganda ko‟p
miqdorda
issiqlik chiqarishi (8500-10500
kkal
kg),
kul ajratmasligi va yonishini oson rostlash mumkinligi
uning xarakterli ko‟rsatkichlariga kiradi.
Tabiiy gaz.
Bu gaz yonganda yuqori kaloriyali issiqlik beruvchi arzon yoqilg‟i bo‟lib,
uning asosiy qismi metan (CH
4
) dir. Boku va Saratov gazlarining tarkibini o‟rganish ularda
92
-CH
4
; 2
-CO
2
; 4
-C
4
H
4
; 0,34
-H
2
O va 2
-N
2
borligini ko‟rsatadi. 1
m
3
tabiiy gaz
yonganda 8000 kkal (34Mj
m
3
) issiqlik chiqadi.
Koks gazi.
Toshko‟mirdan koks olishda koks gazi hosil bo‟ladi. Bu gazning tarkibida 46-
63
H
2
; 21-27
CH
4
; 2-7
CO
2
; 4-18
N
2
bo‟ladi. 1
m
3
koks gazi yonganda 3500-4500
kkal
(
15-18MJ/m
3
) issiqlik ajraladi. Koks gazidan metallurgiyaviy pechlarda yoqilg‟i
sifatida
foydalaniladi.
Domna gazi.
Domna pechlarida cho‟yan ishlab chiqarishda ajraluvchi gaz bo‟lib, metallurgiya
korxonalarida undan sof holda yoki koks gazi bilan aralashtirib foydalaniladi.
Gaz yoqilg‟ilari suyuq yoqig‟ilarga nisbatan arzonligi, zararli qo‟shimchalardan xoli
bo‟lganligi, yondirishga qadar ma‟lum haroratgacha qizdirish mumkinligi, bir joydan ikkinchi
joyga uzatish qulayligi kabi afzalliklari tufayli borgan
sari sanoatda keng miqyosda
ishlatilmoqda.
Dostları ilə paylaş: