20
2.7 Beliy naliv olma naviga tavsif:
Beliy naliv oq olma naviga tavsif berganimizda uning
daraxti kattalikda ser et, mazzasi
qizamiq pishib o‘tib ketsa qumoqlashib qoladi. Mevasi iyunda pishadi. Uni 15-20 kul saqlash
mumkin. Uzoq
joylarga yuborishga yaroqli, sovuqqa chidamli, ko‘chati o‘tqazilgandan keyin
to‘rt- besh yildan keyin hosilga kiradi. Solkash ya’ni yil oralatib meva tugadi.
O‘zbekistonning turli zonalarida ob-havo
va tuproq sharoitlariga qarab, fevral oyining
oxiri, martning boshlarida olma daraxtida shira harakati boshlanadi.
Mahalliy, Sibir va Xitoy olma daraxtlari o‘sish davrini barvaqt boshlab, oktyabr— noyabr
oylarida o‘sishdan to‘xtaydi. Ko‘pgina olma navlari kuz issiq kelib cho‘zilganda o‘sishini kech
kuz (noyabr) gacha davom ettiradi. Mahalliy nav olma-lar o‘sishdan erta to‘xtaydi. Yevropadan
keltirilgan navlar o‘sishni uzoq davom ettiradi. O‘zbekiston sharoitida olma da-raxtlarining
o‘sishi 200—220 kun davom etadi. Olma; daraxtlari aprel oyida gullaydi va bu prosess 9—16
21
kun davom etadi. Erta gullash 23—25 martdan, eng kech gullash esa 25—27
apreldan
boshlanadi.
Tog‘li rayonlarda mevali daraxt-lar tekislikdagiga nisbatan 7—15 kun kech gullaydi.
Sanoat ahamiyatiga ega bo‘lgan hamma olma navlari serhosil hisoblanadi.
Olma daraxtlari Toshkent oblas-tining tekislikda joylashgan rayonlarida qishki
sovuqlardan ko‘proq zarar ko‘radi. Olma daraxtlarning sovuqdan zararlanishi Farg‘ona
vodiysida kamroq, Samarqand, Buxoro, Surxondaryo va Xorazm
ob-lastlarida esa undan ham
kam.
Ayniqsa, kuz iliq kelib,cho‘zilgan yillari o‘suv davri oktyabr-noyabr oylarigacha davom
etadi, daraxtlar qishga yaxshi tayyorgarlik ko‘ra ol-maydi, natijada qishki sovuqlar-dan ko‘proq
zararlanadi.
Keyingi 52 yil ichida Toshkent ob-lastida olma daraxtlari sovuqdan 8 marta zararlandi.
Kuzatish nati-jalari Boyken, Renet Landsbergs-kiy, Renet Simirenko, Renet Orle-anskiy, Kalvil
Qorolevskiy, Zo-lotoe Grayma, Renet Shampanskiy, Parmen
zimniy zolotoy navlari-ning
sovuqqa chidamsiz ekanligini ko‘rsatdi. Beliy naliv, Persikovoe letnee, Rozmarin, Qandil sinap,
Mantuaner, Olmaota Aporti, Toshkent borovinkasi,
Toshkent reneti, Mehmoni navlari esa
sovuqdan kam zararlanadi.
Dostları ilə paylaş: