16
g‘ovak bo‘lib turadi. Tuproqning dondor agregatlari katta kichikligiga
qarab ikki guruhga
bo‘linadi. Agar tuproq agregatlari 0,25 mml dan katta bo‘lsa makrodonador, 0,25
mml kichik
bo‘lsa mikrodonador deb ataladi. Tuproq agregatlari tashqi muhit ta’siriga chidamliligi bilan
ham ikki hil bo‘ladi. Birinchi
mehanik chidamliligidir, tuproq agregatlarining mehanik
chidamliligi yoki yopishqoqligi shu agregatning mustahkamligini ya’ni
ular ezilganda
buzilmasdan bardosh berishi. Yopishqoqlik, qovushqoqlik kuchiga
hamda tuproq namligiga
bog‘liq.
Ikkinchi tuproq agragatlarining suv ta’siriga chidamliligidir, agar agregatlar namlanganda
yoki suvga chuktirilganda unga chidash berib mustahkasm turib parchalanmasa suvda yuvishga
bardoshli hisoblanadi. Tuproqning agrofizikaviy sifat ko‘rsatgichlari uning tarkibidagi organik
moddalarga bog‘liqdir, agronomik nuqtaiy nazardan suvga chidamli
tuproq agregatlari katta
ahamiyatga egadir. Tuproqning strukturali bolishida shu yerda o‘stiriladigan ekinlar muhim
ahamiyatga ega bo‘lgan sifat ko‘rsatgichlaridan biri
tuproq zichligi dehqonchilikda,
paxtachilikda tuproqning muhim ekologik ahamiyatga ega bo‘lgan sifat ko‘rsatgichlaridan biri
uning zichligidir. Tuproq zichligi hajim og‘irligi bilan belgilanadi tuproqning hajm og‘irligi deb
tabiiy holatdagi ma’lum bir miqdordagi vazninng shunday hajmdagi suv og‘irligi bo‘lgan
nisbatiga aytiladi va g\sm ko‘p bilan belgilanadi. Tadqiqotlarda ma’lum bo‘lishicha tuproqning
hajm og‘irligigi juda o‘zgaruvchan bo‘lib tuproqniong zichlanish holatiga bog‘liqdir odatda
tuproqning ustki haydalma qatlami chirindi miqdoriga donachalar
sifatiga qarb har hil hajim,
vazniga ega bo‘lishi mumkin va odatda 1,0 dan 1,6 g\sm ko‘pgacha o‘zgarib turadi, haydalma
qatlamining ostki qismida tuproq hajm vazni og‘iroq bo‘ladi.