51
serologik analizlar o`tkaziladi. Vizual va serologik analizlar natijasida kasallangan
oʻsimliklar topilgan klon oilalarda to`liq serologik analizlar o`tkaziladi.
Kasallangan oʻsimliklar to`liq olib tashlanadi.
Supersuperelita, superelita, elita pitomniklari. Bu pitomniklarda vizual
kuzatishlar natijasida uch marta tozalash oʻtkaziladi. Yashirin xoldagi viruslarni
aniqlash uchun urugʻlash maydonining kattaligiga qarab namunalar olinadi: 25
ga. gacha boʻlgan maydonlardan 25 namuna, bunda har bir namuna 20 tup
oʻsimlikdan olinadi (jami 500 oʻsimlik).
Katta maydonlarga esa 15 ga. dan koʻproq
qismi uchun, har 5 ga. yer
xisobiga 2 namuna (40 oʻsimlik ) qoʻshiladi. Ya‘ni 25 namuna emas 27 namuna
olinadi.
Urugʻchilik qishloq xoʻjalik ishlab chiqarishining muhim tarmogʻi boʻlib,
yaxshi tashkil etilgan urugʻchilik asosida ekinlardan muttasil yuqori va sifatli hosil
olishni ta‘minlovchi muhim omil hisoblanadi.
Shuni ta‘kidlash kerakki, biologik moʻtadil iqlim ekini boʻlgan
kartoshkaning urugʻchiligini Oʻzbekistonning issiq iqlim va nisbiy namligi
pastligi bilan harakterlanadigan sharoitda tashkillashtirishning oʻziga xos
qiyinchiliklari mavjud. Chunki, bunday sharoitda urugʻlik material tezda oʻz
sifatlarini pasaytirib ―ayniydi‖ va ekinboplik sifatlari
va natijada hosildorligi
keskin pasayadi.
Bundan tashqari respublika sharoitida kartoshkaning virus kasalliklari keng
tarqalgan boʻlib ular ekinning hosildorligini kasallik turi, tashqi sharoit, kartoshka
navi va qoʻllaniladigan agrotexnikaga bogʻliq ravishda 30 %
va undan ortiq
pasaytirib yuboradi.
Shuning uchun respublika sharoitining tuproq-iqlim xususiyatlari hamda
ekinning biologik xususiyatlarini hisobga olgan
holda olimlarimiz tomonidan
bahorgi, yozgi va ikki hosillik ekin asosida kartoshkaning sifatli urugʻlarini
yetishtirishga qaratilgan samarali urugʻchilik tizimi va sxemasi ishlab chiqilgan va
ishlab chiqarishga joriy etilgan.
52
Vizual
Serologik
analizlar
yordamida
Olimlarimiz tomonidan Oʻzbekiston tuproq-iqlim sharoitini hisobga olgan
holda ishlab chiqilgan va respublika qishloq va suv xoʻjaligi
vazirligi tomonidan
tasdiqlangan quyidagi usullar va sxemalarda olib boriladi.
1. An‘anaviylashgan usulida kartoshkaning elita urugʻlarini yetishtirish.
Tanlash asosida kartoshkaning elita urugʻlarini yetishtirish uchun sogʻlom
oʻsimliklar urugʻlik paykallardan vizual usulda hamda bu usul bilan serologik va
immunoferment analizlar yordamida tanlab olishga asoslangan.
Dostları ilə paylaş: