div va mod amallari
mavjud bo‘lib, butunga bo‘lish va bo‘linma qoldig’i amallarini
anglatadi.
Masalan: 11 div 3 = 3 ; 11 mod 3 = 2. Munosabat va mantiqiy amallar. Delphi tilida ikkita mantiqiy
konstanta true(chin) va false(yolg’on) ishlatiladi. Bular miqdorlarni
taqqoslashda va ba’zi shartlarni tekshirishda qo‘llaniladi. Ma’lumotlarni
taqqoslash uchun quyidagi munosabat amallaridan foydalaniladi:
< (kichik),<= (kichik yoki teng),= (teng), <>(teng emas); > (katta),>= (katta yoki teng). Munosabat amallari sonli ma’lumotlar uchun qo‘llanilganida
mantiqiy qiymatlar hosil bo‘ladi.
Masalan: 96 >73 (chin), -8 > -3 (yolg’on), 4=7 (yolg’on), 16 <>22 (chin). Mantiqiy ma’lumotlar uchun quyidagi mantiqiy amallardan
foydalanish mumkin:
or - qo‘shish
(va); and - ko‘paytirish
(yoki); not -
inkor
(yo‘q). Or va
and mantiqiy amallar ikkita kattalik bilan,
not amali
esa bitta kattalik bilan bajariladi.
Mantiqiy qiymatlar ustida amallar natijasi quyidagicha:
a b not a a or b
a and b true true false true true true false false true false false true true true false false false true false false Misol . Agar a = 25 va b = 20 bo‘lsa: a) (a>10) or (b<12) (true) b) (a>10) and (b<3) (false) c) (a>10) or (b>12) (true) d) (a>10) and (b>12) (true)
