162
qabul qiladigan qiymatlar tushuniladi.
Dasturda
sonli, mantiqiy va
harfiy qiymatlarni
aniqlaydigan ma’lumotlar ustida amallar bajariladi.
Dastur yozishda, uning
hajmini qisqartirish maqsadida, ma’lu-
motlarning qiymatlari emas, balki ularning nomlari qo‘llaniladi.
Hamma ma’lumotlar oddiy tuzilishga ega bo‘lib,
skalyar
(o‘zgaruvchi) va murakkab
qismlarga bo‘linadi.
Delphi tilida skalyar
ma’lumotlarning
quyidagi turlari
qo‘llaniladi:
butun
(integer), haqiqiy
(real), mantiqiy (boolean), belgili (char) va satrli (string) .
Ma’lumotlarning turi
o‘zgaruvchi, o‘zgarmas,
funksiya hamda
ifodalarni qaysi turga tegishli ekanligini, ularni mashinada tasvirlani-
shini va ular ustida bajariladigan amallar natijalarining turini aniqlaydi.
Biz quyida
standart turlar
bilan tanishamiz.
a)
Integer turi.
Integer turi
butun sonlar to‘plamidagi qiymatlarni
qabul qiladigan ma’lumotlarni aniqlaydi.
Maxint
standart identifika-
tori orqali mashinada tasvirlanadigan eng maksimal butun son beriladi.
Butun operandalar ustida quyidagi arifmetik
amallarni bajarish
mumkin, ya’ni bularning bajarilishidan hosil bo‘lgan natija ham butun
bo‘ladi :
* - ko‘paytirish, div - butun hosil qilish uchun bo‘lish; mod
- qoldiqni hosil qilish amali; + - qo‘shish, - - ayirish amali.
Masalan.
a) 17 div 2 = 8 ; 19 div 2 = 9; 7 div 17 =0.
b). 17 mod 2 = 1; 7 mod 15 = 7; 19 mod 2 =1.
Munosabat natijalari mantiqiy turga tegishli bo‘lib,
Dostları ilə paylaş: 
