O`zbekiston respublikasi oliy va o`rta maxsus ta`lim vazirligi samarqand davlat universiteti aminov I. B., Bustanov X. A., Raximov S. Z

Operatsion sistemalar
- kompyuter va foydalanuvchi o‘rtasida 
muloqot o‘rnatish, kompyuterni va dasturlarni ishini boshqarish uchun 
mo‘ljallangan. Misollar: MS DOS, Windows XP, Vista, Linux, Unix, 
OS/2, Mac X va boshqalar. 
- Fayl menejerlari
- fayl va kataloglar (katalog, direktoriy) ustida bir 
qator amallarni bajarish imkonini beradi - yaratish, o‘chirish, nusxa 
ko‘chirish, nomini o‘zgartirish, ko‘chirish, tahrirlash, ochib ko‘rish va 
hokazo. Misollar: Norton Commander, Dos Navigator, Far Manager, 
Volkov Commander, Total Commander va boshqalar. 
- Antivirus
- kompyuterni viruslardan saqlash va himoyalash, qattiq 
disk, media vositalarni virusga tekshirish va davolash vazifalarini 
bajaradigan dastur. Misollar: Norton Antivirus, NOD32, MacAfee 
Antivirus, Panda Antivirus, DrWeb, Antivirus Kasperskogo va 
boshqalar.
- Arxivator
- kompyuterdagi ma'lumotlarni ixcham shaklga keltirish, 
ya'ni arxivga joylashtirish, chiqarish, yangilash kabi vazifalarni 
bajaradigan dastur. Misollar: ARJ, RAR, ZIP, WinZip, WinAce, 
WinRAR va hokazo.
- 
Tarmoq dasturlari - 
tarmoqlarda kompyuter ishlarini boshqarishda 
asosiy vazifani bajarishadi. 
 
Amaliy dasturiy ta'minot (Aplication program paskage)
-bu 
aniq bir prеdmеt sohasi bo‘yicha ma'lum bir masalalar sinfini yеchishga 
Tizimli dasturiy ta’minot 
 
Operasion sistemalar 
va qobiqlar 
 
Xizmat ko’rsatish dasturlari 
 
ОС, ДОС, MS DOS, 
NC, Windows,Unix, Linux 
Tashhis 
dasturlar 
Arxiv
dasturlar 
Antivirus 
dasturlar 
Tarmoq 
dasturlar 

---

35 
mo‘ljallangan dasturlar majmuasidir. Kompyuterdan amaliy maqsadda 
foydalanish imkonini beruvchi, masalan matn tayyorlash, elektron 
jadvallar bilan ishlash, Ma’lumotlar bazasini yaratish va yuritish, biror 
fan bo‘yicha o‘rgatish va sinov ishlarini amalga oshiruvchi dasturlar, 
grafik va video axborotlarni qayta ishlash, internetdagi Web saytlarni 
ko‘rish uchun mo‘ljallangan brauzerlar va shunga o‘xshash maqsadlarda 
ishlatiluvchi dasturlar amaliy dasturlardir. Kompyuterlar dasturiy 
ta’minotining aksariyat qismini amaliy dasturlar tashkil etadi: 
- 
Matn muharriri
- matn kiritish, tahrirlash, saqlash va ochish, 
chop etish, matnni formatlash kabi vazifalarni bajaradigan dastur. 
Misollar: MS Word, Lexicon, Wordpad, Notepad va boshqalar.