1-mavzu. Awil xojaliǵiniń innovasion sistemalar reja

1-MAVZU. AWIL XOJALIǴINIŃ INNOVASION SISTEMALAR
REJA
1. Innovasiya hám awıl xojalıǵınıń rawajlanıwı
2. Awıl xojalıǵında innovasion sistema
3. Awıl xojalıǵında innovasion sistemalardıń komponentleri
4. Awıl xojalıǵında innovasion sistemalardı jetilistiriw.


Tayansh sóz dizbegiler
Innovatsiya, rawajlanıw, awıl xojalıǵı, sistema, component.


Tiykarǵı ádebiyat
Awıl xojalıǵında innovasion sistemalar : Investorlar ushın qóllanba. Jáhán Banki tárepinen baspa etilgen 2012 jıl


1. Innovasiya hám awıl xojalıǵınıń rawajlanıwı
Innovasiya - shaxslar yamasa kárxanalar ushın jańa bolǵan ónimler hám xızmetlerdi jaratıw hám óndiriske engiziw procesi bolıp tabıladı. Bunda bul ónimler hám xızmetler shaxslar yamasa kárxanalar básekishileri, mámleketi yamasa dúnyaǵa álbette jańasha bolıwı shárt emes (Jáhán Banki, 2006 ).
Awıl xojalıǵınıń rawajlanıwı dıyxan hám fermer xojalıqları, sonıń menen birge, iskerligi awıl xojalıǵı tarawına baylanıslı tárepler ushın
- Shaqırıqlar (Challenges)
- Múmkinshilikler (Opportunities) jaratadı.
Shaqırıqlar (Challenges)
- 2050 jıl dúnya xalqı 9 mlrd. den asadı ;
- Azıq-túlik i/ch kólemi 70 % ga asıwı zárúr ;
Múmkinshilikler (Opportunities)
- Globallashayotgan bazarlar ;
- Texnologiyalar salasındaǵı ózgerisler;
- Múlkshilik munasábetlerdiń rawajlanıwı
Awıl xojalıǵınıń rawajlanıwı innovasiya hám innovasiya sistemalarına baylanıslı.
Innovasiyalar
- hasıldarlıq hám jemisdorlikni asıradı
- básekige shıdamlılıq hám ekonomikalıq ósiwdi támiyinleydi
- jumıs jayların jaratıw, dáramat alıw, social rawajlanıwdı xoshametlentiredi.


2. Awıl xojalıǵında innovasion sistema
Innovasion sistema - bul jańa ónimlerdi, jańa processlerdi hám jańa
túrdegi shólkemlerdi ekonomikalıq paydalanıwǵa jóneltiriwge qaratılǵan
shólkemler, kárxanalar hám shaxslar tarmaǵı bolıp, olardıń hatti-háreketine tásir kórsetetuǵın institutlar hám siyasatti de óz ishine aladı.
Awıl xojalıǵında innovasion sistema (ápiwayı ) tómendegilerdi óz ishine aladı :
Fermer hám dıyxan xojalıqları
Milliy awıl xojalıq ilimiy-izertlewler sisteması
Milliy tálim sisteması
Awıl xojalıǵında máslahát beriw hám isbilermenlikti qollap -quwatlarsh sisteması
Sheriklikke qaratılǵan muwapıqlastırıwshı shólkemler
Qarıydarlar
Ónimlerdi qayta isleytuǵınlar
Kiripyorlar
I/ch resursları támiynatshıları
Standartlastırıw agentlikleri
Kredit beretuǵın shólkemler
Awıl xojalıǵında innovasion sistemalarǵa tásir kórsetetuǵın institutlar hám siyasatlar, úrp-ádetler
Awıl xojalıǵında innovciyalıq sistema (quramalı ) ga tómendegilerdi mısal qılıw múmkin:
Rásmiy bolmaǵan institutlar, ámeliyatlar, úrp-ádetler
Mısalı : Shólkemlestirilgen mádeniyat ; úyreniwdiń ornı ; mámile ámeliyatları
Awıl xojalıǵında ilimiy izertlewler hám tálim sisteması
Awıl xojalıq qosımsha baha qatnasıwshıları hám shólkemleri
Kópir institutlar
Awıl xojalıǵında innovasion siyasat hám investisiyalar
Ulıwma agrar siyasatları hám investisiyalar
Basqa ekonomikalıq tarmaqlar menen baylanıslar
Pán hám texnologiyalar menen baylanıslar
Xalıq aralıq shólkemler menen baylanıslar
Siyasiy sistema menen baylanıslar
Awıl xojalıǵında tálim sisteması (baslanǵısh, orta, joqarı )
- Awıl xojalıǵında ilimiy izertlewler sisteması (mámleket, menshikli)
- Siyasiy partiyalar
Shólkemlestiriwshiler
Awıl xojalıǵında máslahát xızmeti (mámleket, menshikli)
Qarıydarlar
Qayta islep shıǵarıw, tarqatıw, kótere hám usaqlap satıw sawda
Awıl xojalıq ónimleri óndiriwshileri
Sheki onim hám materiallar támiynatshıları