1-mavzu. Awil xojaliǵiniń innovasion sistemalar reja

2- másele. Ónim óndiriste innovasiyalarning nátiyjesi.

Sharbashılıq ónimlerin islep shıǵarıw texnologiyası qatar faktorlar yaǵnıy : biologiyalıq shólkemlestirilgen-texnologiyalıq, texnikalıq, ekonomikalıq, social máselelerdi óz ishine alıp, olar bir-biri menen bekkem baylanıslı.

Sharbashılıqta ónim óndiriste hám haywanlarıń joqarı jemisdorligini támiyinlewde tiykarǵı orındı zoti, olardı saqlaw hám azıqlantırıw zárúrli rol uynaydi.
Sharbashılıqtıń túrli tarawlarında resurs puxta texnologiyalardıń keń kólemde qollanilmasligi, innovasion texnologiyalardıń engizilmasligi miynetti shólkemlestiriw, basqarıwda progressiv usıllardı qollanilmasligi natajasida ekonomikalıq nátiyjelililik kórsetkishler tómen bolıp atır. Bulardıń áqibetinde, azıq jetistiriwde, energiya sarpında, xayvonlarni kútimlashda ǵárejetler sarpı asıp, Evropa hám AQSh mámleketlerine salıstırǵanda ónim jetistiriw 2- 3 ret ǵárejetler asıp ketmekte.

Házirgi waqıta sutdor qaramalshılıq, cho'chqachilik, qaramallardı baǵılǵanlawdıń nátiyjedarligi tómen bolıwı gúzetilip atır. 1 s sút islep shıǵarıw ushın 1, 5; 1 s qaramal góshi jetistiriw ushın 15, 0 hám 1 s cho'chqa góshi jetistiriw ushın bolsa 5, 0 s. az. birligi sarplanıp atır. Bunı tarawlarda básekige shıdamlı ónimler jetiwtirilmayotganligi menen anıqlama beriw múmkin.

Sutdor qaramalchilikda resurslardan nátiyjeli tárzde paydalanıwda baspaq alıw sanı kópaytirilsa sút hám gósh islep shıǵarıw jedellesedi.

Sharbashılıq tarmaqlarında intensiv texnologiyalar qollanılǵanda, sút islep shıǵarıw ózine túser bahasında azıqlar salmogi 45-50 % ni, gósh óndiriste (koramol, cho'chqa, qus ) bolsa 65-70 % ni qurawı anıqlanǵan. Islep shıǵarıwdı intensifikasiyalash nátiyjesinde sút óndiriste miynet sarpı ǵárejetleri 12-14 % ga, gósh jetistiriwde bolsa (koramol, cho'chqa, qoy góshi) 6 -8 % ga azayadı.

Biraq bunda elektr energiya ǵárejetleri 10 -12 % ga asıwın esten shıǵarmaw kerek. Sol sebepli, tábiyiy elektr dáreklerinen nátiyjeli paydalanıw tekǵana energiyaǵa bolǵan ǵárejetlerdi qısqartiradi bálkim, bul ilaj ekologiyaǵa da unamlı tásirin kórsetedi.