O`zbekiston respublikasi oliy va o`rta maxsus ta`lim vazirligi samarqand davlat universiteti aminov I. B., Bustanov X. A., Raximov S. Z

CTRL 
tugmasidan foydalanish mumkib.
Excel dasturi oynasi bilan ishlash. 
Excel dasturi oynasini boshqarish barcha boshqa Windows 
dasturlari oynalarini boshqarish kabi bo`lib, u kichiklashtirilgan holda 
bo`lganda uning chegaralarini surish uchun kerakli chegara ustiga 
sichqoncha ko`rsatkichini keltirilib, u ikki tomonlama ko`rsatkich 
ko`rinishiga o`tgach, chap tugmani bosib turgan holda chegarani 
keraklicha surish mumkin. Dastur oynasining o`zini surish uchun shu 

---

168 
dastur sarlavha satri ustiga sichqoncha ko`rsatkichini keltirib, chap 
tugmani bosib turgan holda dastur oynasini siljitish mumkin. Dastur 
oynasini yopish uchun yuqori o`ng burchakdagi X harfi ko`rinishidagi 
tugma bosiladi (Alt+F4 kombinatsiyasi ham shu vazifani bajaradi). 
Bundan tashqari Excel dasturida chiqish uchun dastur yuqori chap 
tomonida joylashgan Office bosh menyusini tanlab(
), uning eng 
pastki qismidagi Выходиз Excel buyrug`i tanlanadi. Exceldan tezkor 
chiqish uchun shu tugmada sichqoncha chap tugmasini ikki marta tez 
bosish ham yetarlidir.
Sichqoncha va klaviatura yordamida harakatlanish. 
Sichqoncha qurilmasi Excel dasturida ishlash uchun asosiy 
vositalardan biri bo`lib, uning yordamida turli buyruqlarni berish amali 
qulay tarzda bajariladi. Quyida sichqoncha qurilmasi imkoniyatlarini 
izohlab chiqaylik: 
 
Chertish: 
Sichqoncha chap tugmasini bir marta bosish. 
 
Qo`sh chertish: 
Sichqoncha chap tugmasini ikki marta tezlik bilan 
bosish. Ba`zida bu amalni bajarish uchun shug`ullanish kerak bo`ladi. 
 
Olib o`tish: 
Biror ob`yekt ustida sichqoncha chap tugmasini bosib 
turgan holda sichqoncha ko`rsatkichi kerakli joyga olib boriladi hamda 
bu amalni tugatish uchun qo`yib yuboriladi.