O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi sh. Dj. Ergashxodjaeva strategik marketing toshkent – 2019
Yüklə 0,63 Mb.
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- 4.3. Tovarning hayotiylik davri modeli
- Tovarning hayotiylik davri determinantlari.
|
O‘sish imkoniyatlarini qidirish.
Birlamchi talabning joriy va mutlaq darajalari o‘rtasidagi farq bozorning rivojlanganligi yoki rivojlanmaganligini ko‘rsatadi. Bu farq qanchalik katta bo‘lsa, global talabning o‘sish potensiali shunchalik yuqori bo‘ladi va aksincha, bu farq qanchalik kichik bo‘lsa, to‘yinish darajasiga shunchalik yaqin bo‘ladi. 91
4.3. Tovarning hayotiylik davri modeli Bozorning salohiyati shu tovar bozori ega bo‘lgan iqtisodiy imkoniyatlarning ko‘lamini belgilaydi. Bu jalb qiluvchanlikning birinchi va mohiyat jihatdan miqdoriy o‘lchovi bo‘lib, unga dinamik baho qo‘shimcha qilinishi mumkin. Ushbu dinamik baho uning davomiyligini, ya’ni potensial talabning vaqt davomidagi evolyusiyasini tavsiflaydi. Odatda, bu evolyusiyani tavsiflash uchun tovarning hayotiylik davri (THD) modeliga murojaat qilinadi, u S-simon logistik egri chiziqdir. Bu hayotiylik davri modelida to‘rt asosiy bosqich mavjud: tovarning bozorga kiritish, o‘sish- turbulentlik, etuklik-to‘yinish va tushish bosqichidir. Tovarning hayotiylik davri determinantlari. Tovarning hayotiylik davrini muhokama qilishdan avval hayotiylik davrini qaysi tovarlarga nisbatan tahlil qilish kerakligini tushunib olish muhimdir - masalan, tovarlarning toifasigami (yozuv mashinkasi), toifa tarkibidagi ma’lum bir turdagi tovargami (elektron yozuv mashinkalari), maxsus modellargami (portativ elektron yozuv mashinkalari), muayyan markagami (“Canon” markasi). Marketingga oid adabiyotlarda bu mavzuda anchagina chalkashliklar bor bo‘lib, tovarlarning ushbu turli darajalariga har qanday tovar vaqti o‘tishi bilan u yoki bu shaklda o‘zgaradi, degan nuqtai nazardan qaraladi. Hayotiylik davri modelini qo‘llash mumkin bo‘lgan boshqa sohalarni inkor qilmagan holda, tovarning hayotiylik davri modeli tovar bozorining hayotiylik davrini tahlil qilishda eng ko‘p foyda beradi. YUqorida ko‘rib o‘tilganidek, tahlilning aynan mana shu darajasi xaridorlarning real xulq-atvoriga eng aniq mos keladi. SHu yo‘sinda, tovarning har bir bozori ma’lum bir hayotiylik davriga mos keladi. Bunday yondashuvda hayotiylik davri nafaqat tovarning evolyusiyasini, balki u mo‘ljallangan bozorning evolyusiyasini ham aks ettiradi. Tovarning evolyusiyasi texnologiya bilan, bozorning evolyusiyasi global talab va uning determinantlari bilan ifodalanadi. Tahlil ob’ektini - tovar bozorlarining sinfini - aniqlashda yana bir muammo tug‘iladi: hayotiylik davrini nazorat qilinmaydigan omillar bilan belgilanadigan mustaqil o‘zgaruvchi deb qarash kerakmi, yoki kompaniyaning marketing faoliyatiga 92
bog‘liq bo‘lgan o‘zgaruvchimi. Bu muhim masaladir. Birinchi holda hayotiylik
Yüklə 0,63 Mb. Dostları ilə paylaş:
|